در راستای کسب رتبه نخست دانشگاه علوم پزشکی تهران در ارزشیابی جامع تحقیقات و فناوری، با دکتر سید حمید خوئی، رئیس مرکز رشد فناوری‌ فراورده‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفت و گو کردیم. مرکز رشدی که باوجود امکانات محدود خود که در ادامه مصاحبه می خوانیم؛ نقش مهمی در تامین نیازهای دارویی کشور دارد.

مفهوم مراکز رشد و نقش آن در تولید محصول
رئیس مرکز رشد فناوری‌های دارویی در توضیح مفهوم مراکز رشد گفت: مراکز رشد تسهیلاتی هستند که دولت‌ها و یا در کشورهای غربی، شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذار به صاحبان ایده و طرح‌های فناورانه ارائه می‌دهند که بتوانند محصولات خود را از مرحله تئوری به تجاری‌سازی تبدیل و وارد بازار کنند.
وی دره سیلیکون (Silicon Valley) در ایالات‌متحده امریکا را از معروف‌ترین مراکز استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان بیان کرد و گفت: در ایران نیز صاحبان ایده در بازه‌ زمانی معین که معمولاً بین5 و 7 سال است در مراکز رشد مستقر می‌شوند و پس از تجاری‌سازی محصولاتشان، به شرکت‌ها یا کارخانه‌های خود و یا به پارک‌های فناوری منتقل می‌شوند. در حقیقت مرکز رشد، مرحله اول پرورش ایده و همانند حیات جنینی است که دوره‌ موقت رشد را پشت سر می‌گذارد. سپس وارد پارک‌های فناوری می‌شوند که ممکن است بین 25 تا 99 سال باشد و یا وارد واحد صنعتی خود می‌شوند.

مرکز رشد فراورده‌هایی دارویی دانشگاه؛ نخستین مرکز رشد کشور
دکتر خوئی مرکز رشد فراورده‌های دارویی را نخستین مرکز رشد در کشور دانست که در بهمن سال 1382 تأسیس‌شده است و گفت: پس تأسیس این مرکز، مراکز رشد دارویی دیگر در کشور ایجاد شدند؛ اما شمار محصولاتی که به بازار ارائه کرده‌اند حتی دوسوم آنچه در این 20 سال در مرکز رشد فناوری‌های دارویی تولید و به بازار عرضه‌شده؛ نیست.

تولید 70 محصول با فناوری پیشرفته
رئیس مرکز رشد فرآورده های دارویی با اشاره به سهم مرکز رشد فناوری‌های دارویی در تولیدات کشور و برنامه‌های پیش روی آن گفت: تا سال گذشته، حدود 70محصول برمبنای فناوری‌های نوین و برای نخستین بار در ایران ساخته‌شده که ارزش بسیاری دارد.
ایران پنجمین کشور راه‌یافته به عرصه فناوری بیوتکنولوژی دارویی
وی بابیان گستره تولیدات مرکز رشد فراورده‌های دارویی گفت: نخستین محصول مرکز رشد دانشگاه، فرآورده‌ بیوتکنولوژی بود که با تکنولوژی مهندسی نوترکیب ساخته می‌شد. زمانی که همکاران دانشگاهی ما در مرکز رشد اقدام به تولید فراورده‌هایی مانند اینترفرون بانام تجاری «پی دی فرون» کردند؛ ایران به‌عنوان پنجمین کشور دنیا، فناوری بیوتکنولوژی دارویی را در اختیار داشت که در زمان خود فناوری پیچیده هایتک و نوپدید بود. افزون بر این در شرایط سخت تحریم با دشواری بسیار توانستیم «دستگاه فرمانتور» را تهیه کنیم که یکی از دستگاه‌های لازم در تولید محصولات بیوتکنولوژی است.

تولید داروهای ضد سرطان
دکتر خوئی بابیان اینکه نزدیک به یک‌سوم تا یک‌چهارم داروهای ضد سرطان کشور توسط شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد فناوری‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران ساخته می‌شود گفت: تمام نیاز کشور به محصول فاکتور 8 که یکی از محصولات خونی بسیار مهم است؛ در مرکز رشد فراورده‌های دارویی دانشگاه تأمین می‌شود. همچنین نخستین فراورده‌های پروبیوتیک کشور در این مرکز تولیدشده است.

تولید 10 محصول نو به‌زودی
دکتر خوئی از تولید و عرضه بیش 50 محصول جدید خبر داد و گفت: امیدوارم تا پایان امسال و اوایل سال آینده 10 محصول با فناوری‌های نوین به بازار دارویی ایران عرضه شود. این محصولات شامل فرآورده‌های لیپوزومال ضد سرطان و همچنین فراورده‌های خونی جدید است که تاکنون در کشور تولید نشده و از طریق واردات تأمین می‌شود.

زمینه‌سازی تولید واکسن‌های جدید
دکتر خوئی از نوسازی 6 اتاق تمیز و فضای تولیدی جدید و همچنین ایجاد پلتفرم تولید واکسن خبر داد و گفت: با این پلتفرم امکان عرضه واکسن‌های جدید مانند واکسن کرونا و ویروس‌های جدیدی که ممکن در آینده با آن روبرو شویم فراهم می‌شود.

تولید استانداردهای صنعت داروسازی
رئیس مرکز رشد فرآورده های دارویی با اشاره به تولید استانداردهای صنعت داروسازی گفت: صنایع داروسازی، برای کنترل مواد اولیه‌ خود به این استانداردها نیاز دارند. تاکنون زمینه تولید این محصولات در کشور وجود نداشت و باقیمت گزاف وارد می‌شد؛ که یکی از واحدهای مستقر در مرکز رشد، به‌تازگی این استانداردها را تولید کرده است.

نقش صادرات در رونق تولید
دکتر خوئی با تأکید بر نقش صادرات در رونق فعالیت‌های تولیدی گفت: مشکل تولید فراورده‌های با فناوری‌های پیشرفته این است که برای بازار کوچک و تعداد محدود مقرون‌به‌صرفه نیست. این تیراژ کم‌هزینه تولید را به‌شدت افزایش می‌دهد. ازآنجاکه صادرات امری سیاسی است با توجه به محدودیت‌های موجود، سال گذشته حدود 5 تا 6 میلیون دلار صادرات داشتیم درحالی‌که با فرصت حدود 400 میلیون فارسی‌زبان در کشورهای اطراف می‌توانستیم به رقمی بیش ازاین‌دست یابیم.

محدودیت فضای مرکز رشد دانشگاه و وجود فضای بسیار مراکز رشد دارویی دیگر
رئیس مرکز رشد فراورده‌هایی دارویی حمایت مسئولان از مرکز رشد فراورده‌های دارویی را خواستار شد و گفت: سرمایه‌گذاری‌های عظیمی که صرف مراکز رشد کشور شده؛ باید به محصولی تبدیل شود که مردم بتوانند آن را مصرف کنند و نیاز واردات دارویی کاهش یابد. ساختمان‌های بزرگی به مراکز رشد دارویی کشور اختصاص داده‌شده؛ درحالی‌که واحدهای اداری شرکت‌های دانش‌بنیان مرکز رشد فراورده‌هایی دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ که داروهای ارزشمندی را تولید می‌کنند؛ در کانکس هستند. اگر محصولات این شرکت‌ها در سه چهار سال گذشته و شرایط سخت تحریم نبود، کشور و بیماران خاص و بیماران مبتلابه سرطان دچار بحران می‌شدند.
وی پیشنهاد داد: فضای جدیدی در اختیار مرکز رشد قرار گیرد که شرکت‌های جدید بسیاری که تقاضای ورود به مرکز رشد رادارند؛ بتوانند در آن مستقر شوند. همچنین حذف قیدوبندهای بوروکراتیک باعث روان‌تر شدن چرخ تولید و رونق آن می‌شود.

نسل جوان و ظرفیت بی‌پایان عشق، دانش و تجربه
دکتر خوئی در پایان سخنان خود بابیان اینکه مراکز رشد نقش بی‌بدیلی در استقلال اقتصادی و خودکفایی کشور و خنثی کردن اثرات تحریم دارند افزود: پتانسیل عظیم و بی‌پایانی از عشق، دانش، تجربه و ایده در نسل جوان کشور وجود دارد که اگر این ظرفیت به‌درستی هدایت شود تمامی وازدگی و دل‌زدگی‌ها خنثی‌شده و به در جهت منافع ملی به کار گرفته می‌شود. مراکز رشد یکی از مناسب‌ترین فرصت‌هایی است که می‌تواند در اختیار این جوانان قرار گیرد به‌شرط آنکه از مراکز حمایت شود.