به گزارش سکان نیوز ؛ امروز روز نیروی دریایی است و به همین مناسبت مروری داریم بر تاریخچه، قدرت و توانمندی، ساختار و چالش های این قوه نظامی در کشورمان ایران.

مروری بر تاریخچه قدرت دریایی ایران

نیروی دریایی کشور ایران از دوران باستان تا کنون یکی از نقاط قوت و برتری اش در مصاف با دشمنان بوده است. اولین نیروی دریایی منسجم و قدرتمند یک امپراتوری در زمان هخامنشیان شکل گرفت. داریوش هخامنشی با این ناوگان قدرتمند توانست بر بسیاری از دشمنانش پیروز شده و به خصوص آسیای صغیر را به تسلط خود در بیاورد و چه بسا اگر بخت همراه او بود و گرفتار طوفان نمی شد می توانست بر سراسر دریای مدیترانه و سیاه مسلط شود.

نیروی دریایی ایران در دوران ساسانیان نیز یکی از نقاط قوت ارتش بود. تسلط بر دریای سرخ، عمان و خلیج فارس و به خصوص رقابت با روم در دریای مدیترانه گواه این امر است. همچنین، تسلط نیروی دریایی ایران بر یمن و نفوذ بر جنوب شبه جزیره عربستان تنها با قدرت نیروی دریایی ایران ساسانی حاصل شد.

ایران بعد از اسلام نیز توانست تسلط و برتری خود بر آب های آزاد را حفظ کند. حتی بعد از حمله مغول نیز ایرانیان توانستند در دریا از هجوم این دشمنان مهیب و قدرتمند بگریزند تا جاییکه سلطان محمد خوارزمشاه از طریق دریای مازندران به جزیره آبسکون رفت و مغولان به علت ضعف در دریانوردی نتوانستند به تعقیب او بپردازند.

با شکل گیری ایران نوین در عصر صفوی نیروی دریایی ایران بار دیگر شکل مناسب به خود گرفت. دنیا در عصر صفوی درگیر قدرت نمایی دریایی کشورهای استعمارگر اروپایی بود. پرتغال، اسپانیا، انگلستان و هلند با ناوهای خود به سرتاسر دنیا رفته و مناطق ساحلی و بنادر را به تصرف خود در می آوردند. در این دوران، ایران عصر صفوی توانست در خلیج فارس و دریای عمان پرتغالی ها را شکست دهد. در دوران زندیه این قدرت نمایی ادامه پیدا کرد و ایران در جنگ های دریایی خود توانست هم هلند و هم انگلستان را شکست دهد و بر سراسر دریای جنوب تسلط یابد.

با به قدرت رسیدن قاجار در ایران، نیروی دریایی کشور نیز همانند سایر بخش ها رو به ضعف نهاد. در این دوره ایران نتوانست در عرصه دریایی بر سایر رقبا مسلط شود و چند بار هم از سمت جنوب و شمال از انگلیس ها و روس ها شکست خورد. با به قدرت رسیدن رضا شاه، نیروی دریایی ایران مدرنیزه شد و تلاش شد ناوهای جدیدی به ارتش شاهنشاهی ایران اضافه شود اما فاصله ایران و غرب چنان زیاد بود که عملا این اقدام نیز نتوانست شکاف نظامی ما و آنها را پر کند. با این حال، تجهیز نیروی دریایی ایران در عصر پهلوی دوم هم ادامه یافت.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و آغاز جنگ 8 ساله بار دیگر نیروی دریایی ایران به محک گذاشته شد. جالب اینکه نیروی دریایی ایران به راحتی هر چه تمام تر توانست نیروی دریایی عراق را شکست دهد و در همان ابتدای جنگ زمینگیر کند. با آغاز جنگ نفتکش ها، ایران عملا در مقابل نیروی دریایی کشورهای عربی و آمریکا قرار گرفت و حتی در آن جنگ نیز نشان داد چیزی از قدرت های دریایی دنیا کم ندارد.

ساختار نیروی دریایی ایران

نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران از دو بخش و ساختار اساسی و کلی تشکیل شده است: نیروی دریایی ارتش و نیروی دریایی سپاه. بر اساس تحلیل برخی پایگاه های تحلیلی خارجی، نیروی دریایی ارتش نیرویی کلاسیک است که به خصوص در بیرون آب‌های خلیج فارس و در اقیانوس هند فعالیت می‌کند و ناوچه‌های جنگی بزرگترین ابزارش هستند. اما نیروی دریایی سپاه نیرویی دفاعی است که بیشتر در خود خلیج فارس حاضر بوده و از طریق ابزارهای جنگی نامعمولش توانسته تهدید دفاعی جدی برای آمریکا به حساب بیاید (اینجا بخوانید).

ایران و تسلیحات دریایی

ایران همچنین، سلاح های بسیار زیادی دارد که توانسته از طریق آنها قدرت خود را در آب های جنوب و شمال بر سایر رقبا تثبیت نماید. زیردریایی ها (اینجا را بخوانید)، مین های دریایی (اینجا را بخوانید) دو نقطه قوت ایران هستند که با توجه به وضعیت استراتژیک خلیج فارس بارها توانسته اند از آنها علیه دشمنان استفاده کند.

به جز این، ناوها، ناوچه ها، ناوشکن ها، اژدرهای دریایی و قایق های تندرو حامل سلاح ایران نیز در نوع خود منحصر به فردند و همگی با یک فرماندهی و نظم مشخص توانسته اند در جنگ های مختلف دریایی باعث پیروزی کشورمان شوند (اینجا بخوانید).

قدرت دریایی ایران در مقایسه با دشمنان

ایران در بسیاری از ژورنال های نظامی و سایت های ارزش گذاری مسائل نظامی یکی از رتبه های برتر را در عرصه نیروی دریایی دارد. بسیاری از تحلیل ها، ایران را قدرت چهارم، پنجم یا ششم دریایی دنیا می دانند و سایر تحلیل ها نیز معتقدند ایران یکی از 10 کشور قدرتمند در عرصه نیروی دریایی است (اینجا بخوانید).

قدرت دریایی ایران کاملا برتر از همسایگان عرب خود است و همانطور که یک بار در جنگ تحمیلی نشان داده شد، به راحتی می تواند آنها را زمین گیر کند. به نظر می رسد رقیب و دشمن اصلی ایران در عرصه دریایی رژیم صهیونیستی باشد. بد نیست در اینجا به مقایسه کلی قدرت دریایی ایران و اسرائیل بپردازیم. پایگاه گلوبال فایر پاورز در جدید ترین داده های خود، قدرت ایران و اسرائیل را در دریا چنین مقایسه کرده است:

شاخص نظامی

ایران

اسرائیل

قدرت ناوگان

398

65

ناو هواپیمابر

0

0

زیردریایی

29

5

ناوچه

6

0

رزمناو

3

4