با وجود آنکه وزارتخانه‌های نیرو و صنعت با امضای یک تفاهنامه توافق کردند تا سه سال دیگر عملیات ساخت 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید برای صنایع به پایان برسد. آمارها نشان می‌دهد که در صورت بهره‌برداری از 3500 مگاوات ظرفیت اسمی جدید در بخش نیروگاهی و ادامه خشکسالی فراگیر سال آبی پیش رو، در تابستان سال 1401 حدود 14 تا 15 هزار مگاوات با کمبود برق در زمان پیک مصرف مواجه خواهیم شد و در صورت ادامه شرایط بر همین منوال، سال به سال بر تراز منفی برق افزوده می‌شود.

این در حالی است که هنوز اطلاعاتی از نحوه ساخت نیروگاه‌های جدید از سوی هیچ یک از وزارتخانه‌های صنعت و نیرو منتشر نشده است. این موضوعی است که ظرف چند روز گذشته واکنش رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس را نیز در پی داشت؛ به طوری که او از وزیر نیرو خواست تا برنامه‌هایش را برای تأمین برق مورد نیاز کشور اعلام کند.

به دنبال کمبود شدید برق در تابستان امسال، برق واحدهای تولیدی از جمله تولیدکننده‌های سیمان و فولاد قطع شد تا برق بخش خانگی تأمین شود. این موضوع زیان‌های سنگینی به این صنایع تحمیل کرد. آمارها نشان می‌دهد در تابستان امسال در لحظه پیک با کمبود بی‌سابقه 11.9 هزار مگاواتی مواجه بوده‌ایم. امسال حداکثر نیاز مصرف اصلاح شده در پیک روز، به بیش از 67 هزار مگاوات رسید در حالی است که حداکثر قدرت تأمین شده در لحظه پیک 55.1 هزار مگاوات بود، این نشان می‌دهد که کشور با کمبود شدید برق مواجه است و باید هرچه سریع‌تر نیروگاه‌های جدید ساخته شود.

بر همین اساس دو وزارتخانه نیرو و صنعت مهرماه امسال تفاهم کردند که با سرمایه‌گذاری 7 میلیارد دلاری، 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید برای تأمین برق صنایع و احتمالاً با سرمایه‌گذاری خود این شرکت‌ها تا 3 سال دیگر ساخته شود. آن‌طور که اعلام شده عملیات ساخت این نیروگاه‌ها در سال 1403 به پایان می‌رسد. چنانچه اجرای این پروژه‌ها تأخیر نداشته باشد، می‌توان امیدوار بود تا سه سال دیگر 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید به ظرفیت صنعت برق ایران اضافه شود.

از سوی دیگر تا کمتر از 9 ماه دیگر با حدود 14 تا 15 هزار مگاوات کمبود در زمان پیک مصرف مواجهیم. افزایش متوسط 5 درصدی مصرف برق در هر سال ضرورت تعجیل دولت برای ساخت نیروگاه‌های جدید را نشان می‌دهد. این موضوعی است که ظرف چند روز گذشته واکنش «مجتبی توانگر»، رئیس کمیته اقتصاد انرژی کمیسیون اقتصادی مجلس را نیز در پی داشت؛ به طوری که او با ارسال نامه‌ای به وزیر نیرو، خواستار ارائه برنامه عملیاتی این وزارتخانه برای تأمین برق پایدار تابستان 1401 شد. در نامه این عضو کمیسیون انرژی مجلس آمده است: “در صورتی که روند رشد اوج بار مصرفی همچون سال‌های اخیر تقریباً 5 درصد در نظر گرفته شود، پیک مصرف سال 1401 به رقم 70.3 هزار مگاوات بالغ خواهد شد. بنابراین در صورت تداوم وضع موجود در تأمین حداکثر توان، کمبود برق در زمان اوج مصرف سال 1401 به رقم 15.2 هزار مگاوات معادل 21.6 درصد از مصرف مشترکین در زمان پیک خواهد شد. بی‌شک برای جبران این میزان کمبود برق در کشور، احتیاج به برنامه‌ریزی دقیق و قابل اجرا با پیگیری مستمر در بازه زمانی موجود تا خردادماه سال 1401 احساس می‌شود.” وی از وزیر نیرو خواسته است برنامه زمان‌بندی شده و عملیاتی برای تأمین پایدار برق در تابستان 1401 را اعلام کند؛ چرا که برای جبران این میزان کمبود باید برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود. با وجود اعلام چنین هشدارهایی از سوی کارشناسان و نمایندگان مجلس تاکنون برنامه زمان‌بندی مشخصی برای ساخت نیروگاه‌های جدید از جمله ساخت 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید اعلام نشده و حتی مشخص نیست کار ساخت این نیروگاه از چه زمانی توسط چه پیمانکارانی و با صرف چه منابعی آغاز خواهد شد.

احتمال رایزنی شرکت‌های صنعتی سرمایه‌گذار در احداث این نیروگاه‌های جدید با شرکت‌های خارجی تأمین‌کننده کالا و واردات تجهیزات نیروگاهی مشابه ساخت داخل، محل تأمین مالی اجرای پروژه‌های نیروگاهی و احتمال سپردن صفر تا صد ساخت و تأمین تجهیزات نیروگاه‌های جدید به شرکت‌های چینی در پی استفاده از فاینانس و… به ابهامات این تفاهم‌نامه 10 هزار مگاواتی افزوده است.

از دیگر ابهامات این تفاهم‌نامه، تأمین سوخت نیروگاه‌های جدیدالاحداث است، با وجود اینکه وزارت نفت از کمبود گاز در پاییز و زمستان امسال خبر داده و احتمال تشدید تراز منفی گاز در سال‌های آینده وجود دارد، مشخص نیست سوخت نیروگاه‌های جدید با چه برنامه‌ریزی و از چه محلی قرار است در سال‌های آتی تأمین شود؟