دکتر سام زراعتیان نژاد دوانی؛ متخصص جراحی های عمومی و فوق تخصص جراحی های قلب و پیوند بیمارستان رسول اکرم (ص)، درباره فرایند اهدای اعضای بیمار مرگ مغزی در شرایط غیرکنترل شده برای اولین بار در کشور گفت: به دلیل کاهش اهدای عضو در دوران کرونا، چند استراتژی برای تسهیل و افزایش اهدای عضو برنامه‌ریزی کردیم که یکی از این استراتژی‌ها استفاده از اهدای اعضا بعد از مرگ قلبی بود.
دکتر زراعتیان با اشاره به جدید بودن این شیوه در مقایسه با شیوه شایع اهدای عضو در مرگ مغزی تصریح کرد: در این عمل که برای اولین بار در کشور انجام شد، با برنامه ریزی ۶ ماهه با وزارت بهداشت و سازمان اهدای عضو توانستیم بدن را حفظ کرده و با حفظ جریان خون رسانی به قلب و فعال کردن آن، شرایط را برای تخلیه اعضای سالم برای اهدا فراهم کنیم.
وی در زمینه چالش هایی که در این عمل با آن مواجه شدند، گفت: مرگ مغزی با ایست کامل قلبی کاملاً غیر قابل کنترل است، بنابراین اهدا باید بعد از مرگ مغزی یا ایست قلبی کامل انجام و اعضای قابل اهدا باید سریعاً به اتاق عمل منتقل و به منظور داشتن یک عضو اهدایی سالم باید عمل پیوند در مدت نیم ساعت انجام شود.
زراعتیان با بیان اینکه همه اعضای سالم در صورتی که مرگ مغزی یا ایست قلبی به طور قطع تایید شود، قابلیت اهدا شدن را دارند، یادآور شد: این اقدام از نظر تکنیکی کاملاً چالشی است و استرس بالایی دارد. برای انجام این عمل، کار تیمی دقیق گروه بیهوشی و جراحان نیاز بود و با یک مدیریت عالی و کمک و لطف خدا این عمل با موفقیت انجام و زندگی دوباره به افراد اهدا شد.
فوق تخصص جراحی های قلب و پیوند در ادامه سه کشور انگلستان، امریکا و اسپانیا را تنها کشورهایی نام برد که قبل از ایران موفق به انجام فرایند اهدای اعضای بیمار پس از توقف کامل قلب شده اند و در خصوص تفاوتهای تکنیکی فرایند اجرا شده در ایران با سایر کشورها افزود: آنها از دستگاه های اکسیژن ساز ویژه و گران قیمت استفاده می کنند در حالیکه در ایران اغلب از دستگاه اکسیژن ساز معمولی که به صرفه تر است، استفاده می‌شود. موضوع دیگر اینکه آنها قلب را مجدد به جریان نمی‌اندازند و حدود ۲۰ ساعت منتظر می‌شوند تا ببینند چه اتفاقی برای بیمار رخ می‌دهد اما در ایران قلب را مجدد برای مدتی فعال می‌کنیم تا به بدن خون‌رسانی شود و بتوان اعضای قابل اهدا را سالم خارج کرد.
دکتر زراعتیان با اشاره به توان تخصصی پزشکان کشور تاکید کرد: این جراحی عمل پیچیده ای برای جراحان ها متخصص ایرانی محسوب نمی شود و همه جراحان متخصص کشور قادر به انجام چنین عملی هستند.
وی یادآور شد: فرایند کنترل شده این پیوند یک ماه قبل در همین بیمارستان و چند ماه قبل در دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده بود ولی نوع کنترل نشده فقط در دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شده است.
این فوق تخصص جراحی قلب، توجه به تغییرات و نوآوری ها و تاسیس مرکز نوآوری های پیوند را از توصیه های دکتر عبدالرضا پازوکی؛ سرپرست جدید دانشگاه اعلام کرد و از تهیه دو دستگاه قلبی ریوی برون بدنی خبر داد که یکی اهدایی از سوی سازمان بهداشت جهانی و دیگری با حمایت وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی ایران تهیه شده است.
دکتر زراعتیان در خصوص انجام پیوند در این دانشگاه اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی ایران موضوع پیوند ریه را به جدیت پیگیری می کند و پیوند کبد هم در بیمارستان فیروزگر توسط تیم همکار انجام می شود.
وی افزود: در بیمارستان حضرت رسول ماهیانه حدود هفده مورد اهدای عضو داریم از قبیل اهدای قلب، کبد، کلیه، لوزالمعده و در برخی اوقات با همکاری اساتید از دانشگاه علوم پزشکی تهران، پیوند ریه انجام می شود.
وی در باره سابقه پیوند اعضا در دانشگاه ایران گفت: واحد پیوند و فرآوری اعضا در دانشگاه علوم پزشکی ایران از سال ۹۵ به عنوان یک واحد مستقل فعالیت خود را در مجتمع حضرت رسول آغاز کرده و در ۵ سال اخیر نیز از سوی وزارت بهداشت به عنوان واحد برتر اهدای عضو معرفی شده است.
دکتر زراعتیان در پایان تصریح کرد: بسیار زیباست که با اهدا اعضای بدن پس از مرگ به افراد نیازمند زندگی ببخشیم و به این باور داشته باشیم که مردن پایان زندگی نیست بلکه حیات ادامه دارد و انشالله با فرهنگ سازی در این زمینه بتوانیم تعداد اهدای عضو را افزایش دهیم.