به گزارش سکان نیوز/با وجودی که برخی کارمندان دورکاری در شرایط کنونی شیوع کرونا را، سیاستی برای در امان ماندن خود و خانواده هایشان از این ویروس و حتی کاهش هزینه های رفت و آمد و ترافیک و … می دانند، اما بر چالش های دورکاری از جمله نبود زیرساخت های کافی همچون اینترنت پرسرعت، کارتابل مشخص کاری و توجیح نبودن مدیران نسبت به زمانی که آنها در منزل برای کارشان می گذارند، اشاره دارند، از سوی دیگر مدیران معتقدند که دورکاری تجربه ای تازه برای آنهاست و به نوعی با به تاخیر افتادن برخی امور، نه تنها از کیفیت کارها کاسته می شود، بلکه نمی توان بر عملکرد کارمند نظارت درستی داشت.

این گزارش گزیده ای از تجربیات کارمندان از دورکاری، مزایا، مشکلات و چالش های آن و از طرف دیگر نظر مدیران از عملکرد کارمندان دورکار خود مطابق با مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا است.

مرد جوانی که در یک دارالترجمه کار می کند از تجربه دورکاری خود به ایسنا می گوید که از نیمه دوم اسفند ماه به دلیل شیوع کرونا، به ما اعلام شد که مترجم ها به صورت دورکار فعالیت کنند تا با مراجعین ارتباط مستقیم نداشته باشند. به این دلیل به صورت شیفتی هر روز یک نفر در مرکز برای اسکن و ارسال مدارک حضور داشت و بقیه امور از منزل انجام می شد. با وجودی که به دلیل برخی سوالات در برخی موارد نیاز به حضور در مرکز هستیم، اما سعی کرده ایم که از راه دور کار را انجام دهیم و خللی ایجاد نشود.

ساعات کاری در دورکاری دیده نمی شود

خانم دیگری که به گفته خودش کارمند ساعتی یک مجموعه نیمه دولتی است، به ایسنا می گوید: به طور قطع دورکاری نیازمند الزاماتی است تا کارمند و کارفرما هر دو بتوانند بدون مشکل از راه دور و منزل امور را پیش ببرند. به طور قطع دورکاری در شرایطی که احتمال ابتلا به کرونا بسیار بالاست برای مشاغلی که می توانند حتی از راه دور کار خود را انجام دهند، بهترین گزینه است. من نیز در این مدت با وجود برخی محدودیت ها و مشکلات سعی کردم با همان توان و انگیزه کار خود را انجام دهم.

او ادامه می دهد: البته یکی از مشکلات دورکاری برای کارمندان ساعتی، محدود شدن زمان کاری آنها است. طبق قراردادم باید ساعاتی را در اختیار مجموعه و محل کار حضور داشته باشم و مطابق آن دریافتی من محاسبه می شود، اما با وجودی که همان انرژی، ساعت و یا حتی بیشتر را در منزل برای انجام امور کاری می گذارم به دلیل دورکاری برخی موارد محاسبه نمی شود، این درحالیست که در این مدت با امکانات شخصی تلفن، اینترنت و … دورکاری کرده ام، به نظرم دورکاری بیشتر به ضرر کارمندان نیمه وقت و پاره وقت است.

دورکاری و مدیریت زمان

خانمی که شاغل در یک مجموعه خصوصی است از تجربه دورکاری می گوید که برای این گونه فعالیت باید شرایط منزل را همانند محیط کار مهیا کرد تا بتوان با دقت بالا کارها را پیش برد.

او توضیح می دهد: در روزهای نخست دورکار تجربه ای عجیب و سخت برام رقم زد، چرا که در امور محیط کار و منزل تداخل ایجاد شد و بعضا تا ساعات پایانی شب ناچار بودم به مسائل محل کارم و حتی تماس های تلفنی پاسخ دهم در حالیکه در اداره مدت محدودی تا ساعت ۴ در اختیار مجموعه بود.

او می گوید: مدیریت همزمان دورکاری، آشپزی و نگهداری از پسرم که دیگر نمی توانستم او را به مهدکودک ببرم، بسیار سخت بود، اما بعد از مدتی سعی کردم یکی از اتاق های خانه را به محیط کار تبدیل کنم و همان زمانی که به طور معمول در اختیار مجموعه بودم، امور اداری، تلفن، هماهنگی، پاسخ به ایمیل ها و … را انجام دهم و همانند گذشته شب ها آشپزی می کنم و به نوعی با مدیریت زمان در فعالیت دورکاری، امروز با چالش های دورکاری مقابله  کرده ام.

با فعالیت های آنلاین دورکاری آشنا نبودم

خانمی که در کادر اداری یکی از مدارس دوزبانه اصفهان فعال است، می گوید: به شخصه در زندگی عادی خود هیچ تمایلی به شبکه های مجازی و موبایل هوشمند ندارم و شاید در روز کمتر از نیم ساعت از این وسیله استفاده می کردم و به طور طبیعی آشنایی محدودی با فضای مجازی و کارهای آنلاین داشتم، به همین دلیل در روزهایی نخست که آموزش ها از راه دور شده، فعالیت دورکاری برایم بسیار سخت بود و به دلیل آشنا نبودن با سیستم آموزش مجازی ارتباط با همکاران و دانش آموزان به سختی انجام می شد و حتی ناچار شدم از همسرم کمک بگیرم، بنابراین ترجیح می دهم در محیط کار و به دور از کارهای منزل، به امور مدرسه برسم، چرا که هماهنگی بین کار و امور منزل برام سخت است و تمام روز هم درگیر کار می شوم.

ساعات کاری از ۸ به ۱۸ ساعت رسیده است

مدیر یکی از مدارس اصفهان نیز معتقد است: آموزش و پرورش آموزش مجازی دارای معایبی است و به نوعی دانش آموز به حال خود رها شده است، از سوی دیگر اثربخشی آموزش مجازی بسیار پایین تر از آموزش حضوری است چراکه معلم به بسیاری از جنبه های آموزشی مثل فضای حضوری و فیزیکی اشراف ندارد. از سوی دیگر معلم در طول شبانه‌روز باید به سوالات دانش آموزان پاسخ دهد و به عبارتی همیشه باید آنلاین باشد، یعنی ساعت کاری معلم از روزی ۸ ساعت به ۱۸ ساعت رسیده است، همچنین بررسی تک تک تکالیف دانش آموزان از فضای مجازی کاری زمانبر است و تنها حسن این نوع آموزش دور بودن از فضای آلوده و اپیدمیک جامعه برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا است.

دورکاری تجربه ای جدید، اما موفق

مسئول روابط عمومی یکی از ادارات دولتی اصفهان نیز از تجربه دورکاری خود و همکارانش می گوید که بنا بر تصمیم یک سوم همکاران در اداره حضور دارند و بقیه از منزل باید در ساعات اداری در اختیار مجموعه باشند، از سوی دیگر تا جایی که امکان داشته بیشتر جلسات این مجموعه به صورت مجازی و از طریق سیستم IMS به صورت تصویری و صوتی برگزار می شود و به صورت آنلاین در جلسه حضور داشته و صورتجلسه را تنظیم کنیم، البته برگزاری جلسات مجازی شاید از اولین تجارب کاری من در مدت ۲۰ سال فعالیتم بوده و حتی بقیه همکاران به فراخور شغل و وظیفه خود از طریق سیستم اتوماسیون مشغول انجام وظیفه هستند.

کارمند اداری یکی دیگر از دستگاه های اصفهان نیز می گوید: دورکاری بسیار بهتر از حضور در محل کار و نگرانی بابت احتمال ابتلا به کرونا است، از سوی دیگر در این مدت در هزینه های رفت و آمدم به نوعی صرفه جویی شده است، از سوی دیگر مشکلاتی همچون نداشتن و یا قطع اینترنت، انجام تماس های اداری با تلفن شخصی و …  مشکلاتی را ایجاد می کند که بعضا کار به کندی پیش می رود.

زمان فعالیت دورکاری بیشتر از فعالیت حضوری است

خانمی که معلم کلاس اول است از تجربه دورکاری خود که هنوز به آن عادت نکرده، می گوید: به طور معمول از هفت و نیم صبح تا ۲ بعداز ظهر در مدرسه حضور دارم. مقطع اول ابتدایی یکی از مهمترین پایه های درسی هر دانش آموزی است و معلم باید با مهارت خاص آن را آموزش دهد و برای هر دانش آموز بنا بر توانایی اش وقت صرف کند، اما از اسفند سال گذشته تا به امروز به دلیل کرونا تمام آموزش ها به صورت آنلاین شد و برای اینکه خللی در آموزش آنها ایجاد نشود تمام موارد به خصوص الفبا را به صورت فیلم به دانش آموزان آموزش می دهم و این دورکاری زمان و انرژی زیادی را از من گرفته و حتی برای پر کردن هر فیلم، آماده کردن عکس و پاورپینت از همسرم، کمک می گیرم که علاوه بر وقت زیاد، هزینه بالای اینترنت به خانواده ما تحمیل شده است. از سوی دیگر خودم دو دختر ابتدایی دارم که باید به درس و کلاس های آنلاین آنها رسیدگی کنم. همچنین حتی در ساعات دیروقت شب ناچارم پیام های پی در پی والدین دانش آموزان را پاسخ دهم که این مسائل زندگی شخصی ام را دچار چالش کرده است.

معاون یکی از دبیرستان های پسرانه اصفهان نیز، می گوید: کنترل دانش آموزان در محیط مدرسه به سختی انجام می شود، اما اکنون به دلیل کرونا موضوع آموزش و کلاس بندی دانش آموزان به صورت آنلاین و مجازی در حال انجام است و باید آنها را وادار به درس خواندن کرد. کلاس بندی آنلاین دانش آموزان و هماهنگی دبیران و از سوی دیگر حضور و غیاب آنها و برقراری نظم از جمله معضلات آموزش مجازی است و به حق همکاران در بحث آموزش از هیچ تلاشی کوتاهی نمی کنند، اما امروز هزینه آموزش مجازی و اینترنت برای معلمان و دانش آموزان بسیار بالاست و به نوعی هنوز مقدمات و زیرساخت های آن مهیا نشده، از سوی دیگر شاید برخی دانش آموزان دسترسی به موبایل هوشمند، لب تاب و اینترنت نداشته باشند که این موجب نگرانی کادر اداری مدرسه شده است.

دورکاری تجربه ای جدید برای مدیران

رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان در این باره به ایسنا، می گوید: دورکاری واژه ای جدید در مجموعه اداری و کاری است که به دنبال شیوع کرونا در عمل اتفاق افتاده و سابقه ای از این مدل کار تاکنون وجود نداشته که گپ ها، معایب، محاسن و آنها از پیش مشخص باشد و بتوانیم کارآیی دقیق آن را اعلام کنیم.

به اعتقاد محمود مراثی، فردی که شاید دورکاری دارد، به نوعی نتواند انتظارات مجموعه خود را برآورده کند و مدیریت نمی تواند بر عملکرد دورکاری کارکنانش حساب ویژه ای باز کند.

او ابرازامیدواری می کند؛ به مرور قواعد و ضوابط دورکاری مشخص شود و به نوعی با ارائه گزارش کار دقیق از سوی کارمند از عملکرد واقعی او مطلع شویم، با این وجود به دلیل شرایط موجود ناچار به تجربه دورکاری بخشی از کارمندان هستیم.

رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان می گوید: بزرگترین مشکل دورکاری این است، کارمندی که به دلیل کرونا در شرایط دورکاری است، به نوعی در اختیار مجموعه نیست و نمی توانیم به طور دقیق نظارتی بر کار آنها داشته باشیم و به طور قطع کیفیت کار در مجموعه کاهش می یابد.

مراثی تصریح می کند: فرهنگ کاری کشور به صورت محاوره ای و ارتباط رو در رو است و دورکاری تجربه ای جدید برای مدیران است.

دورکاری امور کاغذی را با چالش مواجه می کند

مدیر یک شرکت خصوصی فعال در حوزه نفت، می گوید: اگرچه کارمندان از موضوع دورکاری استقبال کردند و برخی امور از طریق اینترنت و تلفن قابل پیگیری است، اما ایراد اصلی در موضوع کاغذبازی های اداری است که برخی نامه ها و فعالیت ها برای ادامه کار نیاز به امضا دارد که در این شرایط حضور کارمند ضرورت دارد، اما به دلیل اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی ناچار به حضور حداقلی کارمندان در مجموعه هستیم و این روند کار را کُند می کند.

او ادامه می دهد: اگرچه به ظاهر فعالیت دورکاری بعضا تداخلی ایجاد نمی شود، اما در مباحث مالی نیاز به حضور کارمندان است و بعضا ناچار هستیم تا زمان شیفت یک کارمند برای یک امضا و تایید نهایی منتظر بمانیم، البته در شرایط کنونی و نگرانی ابتلا کرونا موضوع سلامت کارمندان را در اولویت قرار داده ایم.

اجرای دورکاری وظیفه اجتماعی است

رئیس دانشگاه اصفهان در خصوص فعالیت دورکاری کارمندانش به ایسنا، می گوید: در همان روزهای نخست شیوع کرونا، برگزاری کلاس های حضوری لغو و آموزش ها در دانشگاه اصفهان به صورت مجازی ادامه یافت، از سوی دیگر کارمندان نیز بنابر مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا شامل موارد دورکاری و اجرای فعالیت های به صورت مجازی شدند.

هوشنگ طالبی اضافه می کند: اجرای این روش ها به معنای رعایت دستورالعمل ها و پروتکل های ستاد ملی مبارزه با کرونا و یک وظیفه اجتماعی است که در این مسیر مدیران و کارمندان باید در جهت مقابله با شیوع کرونا به بهترین شکل مطلوب گام بردارند.

او در پاسخ به این پرسش که کیفیت کار چگونه است و آیا دورکاری خللی به روند فعالیت های دانشگاه وارد کرده است؟ می گوید: در دانشگاه اصفهان این مسئله به مدیران هر واحد واگذار و از آنها خواسته شده با نظر خود در چارچوب قوانین دانشگاه، مدیریت و نظارت بر حسن انجام کار کنند، به نحوی که کاری معطل نماند و اگر مراجعه چه حضوری و چه غیر حضوری است به خوبی انجام شود و افراد پاسخگو باشند.

رئیس دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در هفته نخست بعد از تعطیلات و بر طبق مصوبه ستاد یک سوم کارمندان به صورت حضوری در دانشگاه حضور داشتند و بقیه دورکار بودند و از این هفته نیز دو سوم کارمندان حضوری و یک سوم دورکار هستند که خوشبختانه تمام فعالیت های دانشگاه به خوبی انجام شده و مشکلی نداشته ایم.

طالبی ادامه می دهد: در بحث دورکاری دانشگاه اصفهان تاکنون بازخورد منفی از سوی مراجعه کننده ای نداشته و مدیری از کارمندان خود اظهار نارضایتی نکرده است.

به گفته او، بعضی فعالیت های دانشگاه اصفهان حتما باید به صورت حضوری انجام می شد که در این زمینه نیز تصمیمات مقتضی اعمال شد. اولویت بر تشکیل کلاس های غیرحضوری بود و از همان روزهای نخست، کارشناسان آی تی و فاوا حضور داشتند و فعالیت های مربوط به راه اندازی سیستم مجازی دانشگاه را انجام دادند.

برخی زیرساخت های دورکاری کارمندان مهیا است

از سوی دیگر معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان در خصوص مصوبه ستاد مبارزه با کرونا مبنی بر دور کاری بخشی از کارمندان برای اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی به ایسنا، می گوید: متاسفانه در سال های اخیر بخشنامه دورکاری کارمندان به نوعی مسکوت مانده بود که بعد از شیوع کرونا این بخشنامه دوباره فعال و اجرایی شد.

نعمت الله اشکستانی با بیان اینکه بخشی از زیرساخت های دورکاری کارمندان طی سال های ۱۳۸۹ فراهم، اما بعد رها شد، اضافه می کند: در حال حاضر برخی زیرساخت ها در دستگاه های مختلف استان مهیا است و در شرایط کرونا کارمندان می توانند دورکاری داشته باشند.

معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان با تاکید بر اینکه دورکاری بدون بستر اینترنت عملا امکان پذیر نیست، توضیح می دهد: در برهه ای از زمان شبکه های داخلی دستگاه ها یا همان نرم افزارهای سیستمی از اینترنت جداسازی شد که محدودیت های دورکاری را بیشتر کرد، اما مطابق با مصوبه ۱۳۹۸/۱۲/۲۷ معاون اول رئیس جمهوری مجوز دسترسی و ارتباط بین شبکه داخلی و اینترنت دوباره فراهم شد و دستگاه هایی که پیش از این زیرساخت های دورکاری را داشتند، بعد از این مصوبه مطابق با طرح فاصله گذاری اجتماعی، دورکاری کارمندان را در دستور کار خود قرار دادند.

او می گوید: کارمندان برخی دستگاه ها با توجه زیرساخت های مجموعه اداری خود هر کجا که دسترسی به اینترنت داشته باشند، با کارتابل همراه خود می تواند نامه های ارباب رجوع و اداری را بررسی و ارجاع دهد و کارها همانند روال معمول انجام می شود، البته برخی مشاغل امکان دورکاری را ندارند و کارمندان باید در محل کار حضور یابند.

دیدگاه سنتی برخی مدیران نسبت به دورکاری کارمندان

اشکستانی درباره اینکه برخی مدیران دورکاری را عاملی برای کاهش کیفیت کار و پایین آمدن راندمان کاری دستگاه خود می دانند، می گوید: دیدگاه مدیران نسبت به دورکاری کارمندان و دولت الکترونیک متفاوت است، از یکی سو بر مباحث امنیتی تاکید دارند که کارتابل همراه کارمند در فضای خارج از اداری قابل باز شدن است، از سوی دیگر برخی مدیران تا نامه اداری را به صورت کاغذی رویت نکرده و توضیح کارمند را به صورت حضوری جویا نشوند با فعالیت دورکاری کارمندان موافق نیستند و این به دیدگاه سنتی آنها برمی گردد.

معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان با اعتقاد بر اینکه بیشتر امور و نامه های اداری از طریق دورکاری قابل انجام است، اظهار می کند: به طور معمول یک کارمند برای هر نامه به طور مستقیم از رئیس و مسئول بالادست خود سوال نمی کند و آن نامه براساس قوانین مشخص و سلسله مراتب به مدیر می رسد و یا برعکس از مدیر به کارمند برای اجرا ارجاع داده می شود.

دورکاری تاثیری بر کیفیت کار دستگاه ها ندارد

او تصریح می کند: عملا وقتی کارمند وظیفه خود را به درستی انجام دهد در بسیاری از مواقع دور کاری تاثیر منفی بر کیفیت کار دستگاه ها نخواهد گذاشت.

اشکستانی با اشاره به برخی معایب دورکاری کارمندان، می گوید: سرعت پایین یا دسترسی نداشتن به اینترنت، نداشتن سیستم (کامپیوتر) یا لب تاپ برای دورکاری برخی کارمندان از جمله معایب دورکاری است، چرا که هزینه تهیه یک سیستم در شرایط فعلی بسیار بالاست و دستگاه نیز توان پرداخت این هزینه را به کارمند خود ندارد بنابراین برخی کارمندان نسبت به دورکاری مقاومت می کنند.

معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان، همچنین اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی و انجام امور اداری توسط کارمند در منزل و محفوظ ماندن از گزند ویروس کرونا را یکی از مهمترین مزایای دورکاری در شرایط فعلی می داند که همخوانی کاملی با مصوبه ستاد مبارزه با کرونا دارد.