«وزرای دولت قبل می‌گفتند دلار می‌شود 150 هزار تومان»؛ این جملات دیروز شهردار تهران، علیرضا زاکانی بود؛ ریل اقتصادی که دولت دوازدهم برای اقتصاد ایران گذاشته بود، تنها یک متغیر موثر داشت و آن هم رابطه با کدخدا بود، در حالی که مسوولان دولت آمریکا در آن برهه زمانی به ایران اعلام جنگ ارزی کرده بودند، رئیس دولت دوازدهم، حسن روحانی معتقد بود: «آمریکایی‌ها کدخدا هستند و با کدخدا بستن راحتتر است».
به عقیده کارشناسان مالی و پولی، سیاست تخصیص ارز 4200 تومانی، ارزپاشی، وابستگی اقتصادی صرفا به مذاکره با کشورهای غربی، کسری بودجه شدید، چاپ اسکناس، وجود بانک‌های ناتراز، بی انضباطی مالی و دیگر مشکلات اقتصادی از جمله موضوعاتی بود که در دولت قبل وجود داشت و تیم اقتصادی دولت‌های یازدهم و دوازدهم هیچ برنامه‌ای برای توقف این روند نداشت.
* نرخ دلار در دولت حسن روحانی ۶۸۶ درصد افزایش یافت
پیوستن به سوئیفت، FATF و مواردی از این دست، تنها بهانه‌هایی برای پوشاندن ناکارآمدی دولت در اجرای سیاست‌های اقتصادی در آن دوره بود، بلوکه کردن مبالغ حاصل از فروش نفت در کشورهای مختلف، راهی برای مجبور کردن ایران به پذیرش این معاهده‌ها بوده است.
دلایل ریل‌گذاری اشتباه در اقتصاد کشور را می‌توان به ناتوانی دولتمردان در شناسایی مسائل کشور و حل آن مرتبط دانست، در همان دوره گزارشی از سازمان برنامه به بیرون درز کرد که نشان می‌داد در صورت ادامه روند فعالیت دولت دوازدهم، دلار تا 284 هزار تومان هم افزایش می‌یافت.
به گفته کارشناسان، در دولت یازدهم و دوازدهم، اقتصاد کشور شرطی شد و همه سیاست‌ها در کشور منوط به برجام و همه موضوعات مربوط به آن، شده بود.
نرخ دلار در بازار آزاد در دوره هشت ساله فعالیت حسن روحانی ۶۸۶ درصد افزایش یافت تا بی‌سابقه ترین گرانی ارز در تاریخ اقتصاد پس از انقلاب رقم بخورد. دولت دهم نرخ ارز را با قیمت ۳۱۸۰ تومان به دولت روحانی تحویل داد؛ اما دولت روحانی، نرخ ارز را با قیمت ۲۵۰۰۰ تومان به دولت سیزدهم تحویل داده است.
* ارزپاشی در دولت سیزدهم چطور متوقف شد
دولت سیزدهم از ابتدای تشکیل خود تلاش کرد حل ریشه‌ای بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار دهد و از اجرای طرح هایی که به عنوان مُسکَن در اقتصاد عمل می‌کردند تا حدود زیادی خودداری کرد.
دولت فعلی با دیپلماسی فعال بین‌المللی توانست بخش عمده‌ای از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کند، همچنین توقف ارزپاشی با اجرای سیاست‌هایی همچون «تشکیل مرکز مبادله ارز و طلا» و «مدیریت تقاضا و جلوگیری از سفته بازی در بازارهای مالی» توانسته قیمت دلار و سکه را به ثبات برساند.
کامران رحیمی، کارشناس اقتصاد ایران، در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، درباره تغییرات نرخ ارز در دولت های مختلف گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد در هر دوره‌ای با توجه به سایر شرایط اقتصادی و سیاسی کشور، قیمت دلار با افزایش روبرو شده است.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: افزایش شدید قیمت ارز با خروج ترامپ از برجام به دلیل عدم وجود برنامه جایگزین در دولت رخ داد و نشان داد دولت دوازدهم هیچ برنامه منسجمی برای اقتصاد کشور تعریف نکرده و همه گزینه‌های خود را در سبد برجام چیده است.
وی افزود: اما دولت سیزدهم از ابتدا تغییر مسیر داد و ریل اقتصاد کشور را از اعتماد به غرب خارج کرد، وجود برنامه‌های جایگزین مذاکرات، توانست بن بست اقتصادی کشور را برطرف کند.
رحیمی تاکید کرد: در دولت قبل همه اقتصاد کشور وابسته به برجام و خواسته‌های دولت آمریکا بود، اما در دولت فعلی اقتصاد شرطی وابسته به مذاکرات کنار گذاشته شده و توان داخلی در همه عرصه‌ها از جمله مدیریت بازار ارز در دستور کار قرار گرفته است.
