پیش نشست “چهارمین همایش ملی توسعه سواحل مکران” با موضوع ” تأمین مالی و فرصت سرمایه‌گذاری در توسعه سواحل مکران” با همکاری صندوق توسعه ملی و اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) روز چهارشنبه 5 بهمن 1401 با حضور مهدی غضنفری رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی، مهدی صادقی رئیس اندیشکده دیپلماسی دانشگاه امام صادق، امیر داداش زاده رئیس مرکز مطالعات نیروی دریایی ارتش، ناخدایکم حامدی مشاور فرمانده نیروی دریایی ارتش، محمدجواد دانش معاون سرمایه گذاری داخلی و رضا محمدی مدیر قراردادها و پیگیری مطالبات و نظارت بر مصرف صندوق توسعه ملی برگزار شد.
مهدی غضنفری دراین نشست، اظهارداشت: صندوق توسعه ملی افتخار دارد تاکنون بیش از یک میلیارد دلار در توسعه زیرساخت‌ها و در پروژه‌های صنعتی سواحل مکران سرمایه گذاری داشته است و در صورت موافقت دولت با تأسیس صندوق سرمایه گذاری مکران، ما نیز آمادگی خود را برای عضویت اعلام و از آن حمایت می‌کنیم.
رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی، حمایت از توسعه سواحل مکران را مثبت ارزیابی و آن را یکی از اهداف صندوق توسعه ملی عنوان کرد و گفت: به طور حتم حمایت از پروژه های با بازدهی بالا همواره مدنظر صندوق بوده و در اولویت قرار دارد.
خروج از تله‌های حکمرانی، عامل توسعه ایران در سواحل مکران
رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی، دغدغه همگانی نسبت به تلاش‌های کشورهای همسایه و همتایان آنها در استفاده از ظرفیت‌های بالای سواحل و دریا را امری طبیعی دانست و گفت: به منظور حفظ منافع ملی، ما نیز نباید در این رقابت تنگاتنگ، از همسایگان خود عقب نمانده بلکه پیشتاز باشیم که این امر مستلزم روشن بینی بیشتر و گریز از تله‌های حکمرانی است؛ چرا که شاید امکان استفاده از فرصت‌های تولید و تجارت و نتیجیتا توسعه موجود برای همیشه برای ما فراهم نباشد. این پدیده در سایر حوزه های دیگرهمچون دستیابی به هاب هوایی، هاب لجستیک زمینی و دریایی و یا مهد علم و تکنولوژی بودن حاکم است.
غضنفری، ضمن تأکید بر استفاده از تجارب ارزشمند شرکت‌های موفق و بنام داخلی، افزود: با یک نگاه چند بعدی و استفاده از دیپلماسی خارجی بر اساس تعامل و گفتگو با همسایگان و دیگر کشورها، می‌توانیم همزمان از تجارب متخصصان خارجی بهره گرفته؛ راه را برای ورود سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی هموار کنیم.
وی با تأکید بر خودداری از تصور “توهم بیکرانگی منابع” ادامه داد: منابع صندوق توسعه ملی نیز همانند هر بانک و صندوق دیگری محدود است و تصور استفاده از منابع صندوق در تمام بخش ها و بجای بودجه جاری و عمرانی نادرست بوده و وضعیت آن را به سرنوشت صندوق ذخیره‌ی ارزی دچار می‌کند.
وی اضافه کرد: گاهی اوقات نیز انبوه منابع خدادادی، نیز ثروت فرض می‌شود در حالیکه این مواهب عملا سرمایه بوده و باید بکار گفته شود تا به ثروت تبدیل شود؛ در مورد سواحل مکران نیز از آن باید به عنوان موهبت خدادادی یاد کرد و سرمایه ای دانست که باید برای آن بدرستی برنامه ریزی کرد تا بتوان در مسیر توسعه پیش رفت.
اقتصاد دریامحورو دیپلماسی اقتصادی فاکتورهای توسعۀ سواحل مکران
غضنفری، ایجاد زیرساخت‌های کافی اعم از امکان سکونت و تعادل ثروت در منطقه را ضروری دانست و گفت: صندوق با افتخار این آمادگی را دارد که در این منطقه‌ی مهم ژئواستراتژیکی سرمایه گذاری کند؛ ولی به طور حتم در صورت ایجاد نظام یکپارچه و تحقق فاکتورهای مؤثر در موفقیت آن، اعم از اقتصاد دریامحور و دیپلماسی اقتصادی، شاهد رشد اقتصادی سواحل مکران خواهیم بود.
وی در پایان تأکید کرد: توسعه سواحل مکران نیازمند یک وحدت رویه، وحدت کلمه، مدیریت و هماهنگی همه جانبه است.
در ادامه محمد جواد دانش، معاون سرمایه‌گذاری داخلی صندوق توسعه ملی نیز با اشاره به وجود بیش از1800 کیلومتر نوار ساحلی در جنوب کشور، با بیان اینکه در توسعه دریامحور کمتر به آن توجه شده است، گفت: تعادل منطقه‌ای به معنای ایجاد توزان ثروت در آن منطقه است به گونه‌ای که در منطقه‌ای با بالاترین درآمد سرانه، نباید مشکلات اقتصادی وجود داشته باشد.
وی با تأکید بر ایجاد توازن منطقه‌ای در سواحل مکران و پیشگیری از پدیده‌ی ذکر شده، تصریح کرد: در حال حاضر وجود ضعف زیرساختی، تفرق مدیریتی، فقر چند بعدی، نگرانی‌های امنیتی و ضعف نهادی و کالبدی با فضای سرزمینی و فراسرزمینی به وضوح دیده می‌شود و در وهله نخست باید زیرساخت‌های مورد نیاز آماده شود.
15 میلیون تن ظرفیت ترانزیت کشور خالی است
معاون سرمایه‌گذاری داخلی صندوق توسعه ملی، با اشاره به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای تبدیل مکران به قطب ترانزیت و تجارت کشور، اضافه کرد: به ازای جابجایی هر یک میلیون تن سالانه بار، 20 هزار نفر شغل ایجاد می‌شود و با وجود 20 میلیون تن ظرفیت ترانزیت در کشور در حال حاضر فقط از 5 میلیون تن آن استفاده می‌شود و 15 میلیون تن خالی است.
دانش با اشاره به طراحی الگوی استقرار فعالیت در جاسک و میناب و مکران افزود: در صورت عدم ایجاد نظام سکونت گاهی مناسب؛ بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها منجر به ایجاد گسل شدید بین فقیر و غنی در این منطقه خواهد شد.
وی در ادامه سخنان خود، عدم تدوین شاخص‌های پیامد و نتیجه، ضعف در پایبندی به برنامه راهبردی، نبود نهاد مدیریت و هماهنگی، نبود برنامه اجرایی منسجم منطبق با برنامه راهبردی، ضعف تأمین مالی و سرمایه‌گذاری و مشکلات زیرساختی را از مهمترین حلقه‌های مفقوده در سیاست‌های کلان این بخش دانست.
صندوق توسعه ملی سرمایه گذاران خارجی را تضمین می کند
دانش در خصوص الزمات تحقق برنامه و نقش صندوق در آن توضیح داد: مشارکت در ایجاد صندوق توسعه مکران طبق سیاست‌های صندوق توسعه ملی، ایجاد ظرفیت لجستیک، انبارداری پیشرفته، خدمات مالی و شرکت حمل و نقل بین المللی و زیر ساخت‌های انتقال انرژی و صنایع بزرگ فلزات اساسی و پتروپالایشگاهها از مهمترین اقدامات صندوق توسعه ملی در این بخش خواهد بود.
وی ارائه تضامین لازم به سرمایه‌گذاران خارجی را نیز مهم ارزیابی کرد و گفت: صندوق توسعه ملی می‌تواند در خصوص ارایه تضامین برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی اقدام نماید.
در ادامه رضا محمدی مدیر نظارت و وصول مطالبات صندوق توسعه ملی با بیان اینکه در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 اقدامات بزرگی توسط نیروی دریایی راهبردی ارتش در سواحل مکران، به خصوص جاسک و چابهار صورت گرفته است، گفت: صندوق توسعه ملی نیز در این سالها بیش از 1.1 میلیارد دلار پروژه در سواحل مکران تعریف کرده است؛ در بخش زیرساخت‌ها پروژه‌ی راه آهن زاهدان به چابهار توسط صندوق توسعه ملی تأمین مالی شده که خوشبختانه خط زاهدان به خاش تکمیل و ادامه خط از خاش به چابهار در سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
همچنین تأمین مالی نیروگاه 160 مگاواتی و پروژه آب شیرین‌کن چابهار توسط صندوق توسعه ملی صورت گرفته است.
وی اضافه کرد: با توجه به انتقال صنایع فلزی و پتروشیمی ها به منطقه مکران در سال‌های گذشته تولید آهن اسفنجی به مبلغ 95 میلیون دلار و در سال جاری یک واحد تولید متانول به ظرفیت یک میلیون و 650 هزار تن و به مبلغ 275 میلیون دلار تأمین مالی شده است.
ورود صندوق به در حوزه‌های پتروپالایشگاه، پتروشیمی، صنایع فلزی و گردشگری
وی با اشاره به تصویب سند آمایش سواحل مکران و نحوه‌ی ورود صندوق به این بخش، اظهار داشت: بر این اساس صندوق می‌تواند در حوزه‌های پتروپالایشگاه، پتروشیمی، صنایع فلزی، و حتی گردشگری نیز ورود پیدا کند.
مدیر نظارت و وصول مطالبات صندوق توسعه ملی با تأکید بر نیاز ایجاد 4 زیر ساخت اصلی در سواحل مکران توضیح داد: اولین موضوع، کمبود آب شیرین کن‌ها بوده که صندوق همواره آماده ست که در این بخش نیز حمایت‌های خود را انجام دهد، دومین موضوع گاز است که هم اکنون در نیروگاه چابهار به دلیل نبود گاز از گازوئیل استفاده می‌شود، مورد بعدی موضوع حمل و نقل و توسعه بندر چابهار است که خوشبختانه تاکنون بالغ بر 120 میلیون دلار با همکاری صندوق توسعه ملی برای توسعه‌ی بندر چابهار هزینه شده است که این مبلغ تا 260 میلیون دلار تا سال آینده افزایش می‌یابد.
مهدی صادقی رئیس اندیشکده دیپلماسی دانشگاه امام صادق(ع)، نیز در این نشست با تأکید بر اهمیت عنصر سرمایه‌گذاری و تامین مالی در اجرای پروژه مکران، اظهار داشت: صندوق توسعه ملی، محور توسعه‌ی تامین مالی سرمایه‌گذاری ها بوده و یکی از مأموریت‌های اصلی صندوق این است که در جهت تأمین مالی پروژه‌ها قدم برداشته و از آنها به طور کامل پشتیبانی کند.
وی با اشاره به نقش اساسی صندوق در تأمین منابع این طرح بزرگ و ترغیب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، اظهار داشت: لازمه‌ی توسعه لازم در سواحل مکران ایجاد و استقرار صنایع بزرگ است که در صورت ایجاد پالایشگاه، نیازمند تأمین مالی بالایی هستیم که بخش خصوصی به تنهایی قادر به تامین آن نیست.
صادقی با بیان اینکه ظرفیت‌های قابل توجهی در استقرار صنایع فولادی و فلزی مکران وجود دارد، تصریح کرد: این امر مستلزم سرمایه‌گذاری قابل توجهی است که صندوق توسعه ملی در استقرار این صنایع و تامین مالی آنها می‌تواند نقش بسزایی داشته باشد.
رئیس اندیشکده دیپلماسی دانشگاه امام صادق(ع)، با ذکر اینکه سرمایه‌گذاری باید در جایی انجام شود که بازدهی مناسبی داشته باشد، افزود: به طور حتم سرمایه‌گذاری در منطقه مکران با توجه به ظرفیت‌های بالای این بخش و دسترسی گسترده به بازارهای جهانی، بازدهی قابل توجهی برای صندوق به همراه خواهد داشت.
وی با تأکید بر ایجاد انگیزه در بخش خصوصی برای ورود به این بخش تصریح کرد: در آینده‌ی نزدیک شاهد شرایط طلایی در منطقه‌ی مکران و تعالی اقتصاد ایران خواهیم بود.
