یکی از نخستین تصمیم‌های بانک مرکزی برای کمک به مردم در زمان شیوع ویروس کرونا، تعویق سه ماهه اقساط تسهیلات قرض‌الحسنه و کسب و کارها، همچنین اشخاصی که در جریان شیوع کرونا کسب درآمد و اشتغال آنها آسیب دیده‌اند، بود.
بانک مرکزی در همان روزهای نخست شیوع ویروس کرونا از مدیران بانکی خواست تا از گرفتن اقساط اینگونه وام‌ها تا اردیبهشت 99 خودداری کرده و اقساط کسر شده از حساب گیرندگان تسهیلات را به آنها بازگرداند.
بنابراین و طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، اقساط تسهیلات قرض‌الحسنه تمام اشخاص از اسفند 98 تا اردیبهشت 99 بدون هیچ قید و شرطی به مدت سه ماه باید به تعویق می افتاد؛ اما این بخشنامه از همان ابتدا با سرپیچی بانکها و برداشت اقساط از حساب مردم همراه شد.
در همین ایام هم البته معاون بانک مرکزی کسر اقساط وام قرض‌الحسنه از حساب مشتریان و ضامن‌ها را غیرقانونی اعلام کرد و از مردم خواست تا تخلفات را به اداره رسیدگی به شکایات ابلاغ کنند.
ولی باوجود راه‌اندازی سامانه شکایت دارندگان وام‌های قرض‌الحسنه در 13 فروردین سال‌جاری، بازهم برخی بانک‌های عامل از اجرای این دستورالعمل خودداری و نسبت به دریافت اقساط وام‌ها اقدام کرده یا از حساب اشخاص برداشت کرده‌اند یا با ارسال پیامک به مشتریان خواهان واریز قسط شده‌اند که ابراز “بی‌اطلاعی یا عدم دریافت ابلاغیه” بهانه شعب شده است.
گفتنی است، بانک مرکزی بخشنامه این تعویق سه ماهه اقساط تسهیلات قرض‌الحسنه را روزهای نخست فروردین 99 به بانکها ابلاغ کرد، اما آنطور که عبدالناصر همتی گفته، موضوع به صورت شفاهی در اسفند ماه به مدیران بانکها ابلاغ و بر ضرورت اجرای آن از سوی سیستم بانکی نیز تأکید شده است.
گزارش‌های متعدد مردمی بیانگر از آن است که با وجود ابلاغ بانک مرکزی و تأکید مکرر این بانک مبنی بر کسر نکردن اقساط از سوی بانکها، اقساط اسفند و فروردین ماه را از حساب مشتریان کسر کردند و در حالی که بانک مرکزی به بانکها دستور داده بود اقساط کسر شده را به حساب مشتریان برگردانند، اما نه تنها قسطی برگردانده نشد بلکه قسط‌های بعدی نیز در حال کسر از حساب است.
جالب‌تر اینجاست که تعدادی از بانکها باوجود پرداخت اقساط تسهیلات قرض‌الحسنه از سوی مشتری به آنها در پیامکی اعلام کرده‌اند که «مشتری گرامی: وضعیت قرارداد…. به دلیل عدم پرداخت بدهی به سررسید گذشته تبدیل شد.»
البته هستند بانک‌هایی که اقساط را کسر نکرده‌اند، اما جریمه دیرکرد را برای مشتریان خود لحاظ می‌کنند؛ در همین ارتباط برخی مردم که از ناهماهنگی بانکها با بانک مرکزی گله دارند و بیان کردند: قسط وام قرض‌الحسنه را در حساب ریخته بودیم که بانک برداشت کند، اما قسط برداشت نشده اما وقتی به سامانه بانکداری مراجعه می‌کنیم متوجه لحاظ جریمه دیرکرد می‌شویم!
هر چند بانک مرکزی اعلام کرده: “بر اساس بخشنامه بانک مرکزی که در مقطع 15 اسفند 1398 به سیستم بانکی ابلاغ شد، بانک ها و موسسات اعتباری نباید از وام گیرندگان و تسهیلات گیرندگان تسهیلات قرض الحسنه در مقطع زمانی اسفند ماه 98 تا پایان اردیبهشت ماه 1399 بابت عدم پرداخت اقساط جریمه ای منظور کنند.
به عبارتی اخذ جریمه یا محاسبه جریمه بابت عدم پرداخت اقساط وام در این مقطع 3 ماهه تخلف است و اگر بانکی این کار را انجام داد مشتریان می‌توانند با استفاده از سامانه شکایت های مربوط به وام قرض الحسنه که در پایگاه بانک مرکزی «Cbi.ir» شکایت خود را ارسال کنند یا به صورت تلفنی با تماس با اداره رسیدگی به شکایات بانک مرکزی موضوع را پیگیری کنند و ما با بررسی موارد، شکایات را تا حل مساله دنبال خواهیم کرد.”
نکته مهم اما اینجاست که برخی بانکها که به دستور بانک مرکزی عمل کرده و اقساط 3 ماه قبل را از حساب مشتریان کسر نکرده بودند، در روزهای اخیر همراه با قسط خردادماه، قسط 3 ماه قبل را نیز به صورت یکجا برداشت کرده اند.
برخی از بانک ها در روزهای اخیر، اقساط قرض الحسنه اسفند، فروردین، اردیبهشت و خرداد را به صورت یکجا از حساب مشتریان خود کسر کرده اند؛ مشتری یکی از این بانکها به خبرنگار تسنیم گفت: چند روز قبل پیامک بانک مبنی بر برداشت از حساب را دریافت کردم که معادل قسط 4 ماه وام ازدواجم بود.
وی با تأکید براینکه پول برداشتی توسط بانک از معادل دو سوم حقوقش بوده است، افزود: به تازگی حقوق دریافت کرده بودیم و پول در حسابم بود که این برداشت صورت گرفت؛ وقتی از بانک سوال کردم که چرا این برداشت انجام شده، پاسخ دادند که قسط وام ازدواج بود که عقب افتاده بود و برداشت شد!
