بندر سالیانکا در کنار بنادر ماخاچ کالا (قلعه) و بندر عُلیا سه بندر اصلی روسیه در دریای خزر هستند که در کنار دیگر بنادر کوچک روسی دریای خزر هشت میلیون تن کالا در سال عملیات تخلیه و بارگیری دارند. در این میان سهم بندر سالیانکا یک میلیون تن است که با اجرای طرح توسعه آن از سوی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و رونق تجاری بین دو کشور ایران و روسیه این رقم بیش از پیش افزایش خواهد یافت.
* مختصات بندر ایرانی-روسی
بندر سالیانکا بندری سیصد ساله است. این بندر هم اکنون مهمترین بندر استان آستاراخان روسیه و یکی از سه بندر مهم این کشور در حاشیه دریای خزر به شمار می‌رود. گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران طی دو سال اخیر فعالیت خود را در بندر سالیانکا به عنوان یکی از بنادر روسی حاشیه دریای خزر توسعه داده است.
مساحت کل بندر ۱۵۰ هزار متر مربع است که با موافقت نخست وزیر جمهوری فدراتیو روسیه به زودی سه هزار هکتار به آن افزوده شده و به رقم ۱۸۰ هزار متر مربع ارتقاء خواهد یافت؛ ضمن اینکه این بندر دارای پنج اسکله است که در خط اسکله‌ای به طول ۷۴۰ متر قرار دارند و ۶ خط آهن به طول ۴۳۲۵ متر نیز در محوطه بندر موجود است. این خطوط آهن امکان قابل توجهی برای تسریع در عملیات بندری است. ریل موجود در این بندر، به صورت کامل تعمیر شده و همزمان توسعه آن نیز در دست اقدام است که متعاقب آن طول خط آهن به ۴۶۰۰ متر افزایش می‌یابد.
ظرفیت انبار‌های سرپوشیده بندر سالیانکا ۱۱ هزار و ۶۰۰ تن ارزیابی شده است که از این مقدار مساحت انبار کالا‌های وارداتی هفت هزار متر مربع است که در پایان طرح توسعه بندر از سوی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که در حال اجرا است، به ۱۷ هزار متر مربع خواهد رسید. این افزایش ظرفیت در انبار کالا‌های وارداتی بندر سالیانکا در راستای کمک به توسعه صادرات ایران به روسیه خواهد بود.
تجهیزات بندری گروه کشتیرانی، توسعه بندر در بخش تجهیزات را همزمان با توسعه محوطه در دستور کار دارد. بندر سالیانکا، مجهز به ترمینال غلاتی به ظرفیت ۴۰ هزار تن است که طبق برنامه ریزی جدید به زودی ظرفیت آن به ۵۵ هزار تن افزایش خواهد یافت؛ ضمن اینکه دستگاه‌های الویتور این ترمینال کاملاً بازسازی شده‌اند. جرثقیل‌های پرتابل نیز تعمیر اساسی شده‌اند و جرثقیل ۳۲ تنی جدید نیز برای جابه‌جایی کانتینر در حال نصب است؛ ضمن اینکه جرثقیل‌های دروازه‌ای و جرثقیل ماشینی، از دیگر دارایی‌های بندر، تعمیر و بازسازی شده‌اند.
از دیگر امکانات قابل توجه بندر سالیانکا وجود چمبر یا خشک کن چوب است. این دستگاه‌ها قابلیت خشک کردن و آفت زدایی ۱۴۲۵ متر مکعب چوب در روز را دارند که برای واردات و صادرات چوب به/از روسیه بسیار اهمیت دارد؛ همچنین بندر مجهز به دو دستگاه لکوموتیو است که آن‌ها نیز پس از انجام تعمیرات در وضعیت عملیاتی قرار دارند.
انبار کالا‌های فاسد شدنی و کریدور سرد از دیگر امکانات قابل توجه بندر سالیانکا هستند. این امکانات صادرکنندگان ایرانی مواد غذایی را در بازار پُر‌کشش روسیه بسیار یاری خواهد رساند؛ چرا‌که از موادغذایی پروتئینی و آبزیان گرفته تا میوه و سبزیجات تولید داخل در شرایط بسیار بهتری نسبت به قبل وارد روسیه خواهند شد.
*حجم سرمایه گذاری در بندر سالیانکا
بندر سالیانکا ۲۰ درصد از حجم عملیات بندری در بنادر استان آستاراخان روسیه را به خود اختصاص داده است. بار‌های عمده‌ای که در این بندر تخلیه و بارگیری می‌شوند، شامل غلات، بار‌های کانتینری، فلزات، چوب، روغن خوراکی و مواد غذایی است.
میزان سرمایه‌گذاری صورت گرفته در بندر سالیانکا از سوی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران حدود ۱۰ میلیون دلار است که بخشی از این رقم صرف خرید شناوری با قابلیت حمل ۲۷۰ دستگاه کانتینر شده است که قسمت اعظم هزینه خرید آن، از طریق اعتبارات بانکی روسیه تامین خواهد شد. برخی از تجهیزات نو مورد نیاز در بندر نیز با سرمایه گذاری صورت گرفته، تهیه شده‌اند. اسکله‌ها و جاده‌های داخلی بندر کاملاً بازسازی شده‌اند و با نصب صفحات بتنی ۱۰ هزار متر مربع از محوطه گمرکی، بهسازی شده و محوطه مناسبی برای عملیات کانتینری فراهم شده است.
بازدیدکنندگان از بندر سالیانکا وضعیت کنونی این بندر را برای توسعه همکاری‌های تجاری دو کشور بسیار خوب ارزیابی کرده‌اند. میزان عملیات تخلیه و بارگیری این بندر تا پیش سرمایه گذاری صورت گرفته ۵۰ هزار تُن در ماه بوده است که انتظار می‌رود با سرمایه‌گذاری صورت گرفته این رقم تا ۷۰ درصد افزایش یافته و به رقم ۸۵ هزار تن عملیات تخلیه و بارگیری در ماه برسد.
طبق اعلام روابط عمومی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، طی ۹ ماهه سال جاری میلادی ۴۷۰ هزار تن عملیات بندری در بندر انجام شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد افزایش نشان می‌دهد؛ ضمن اینکه عمده این کالا‌ها مبادلات تجاری ایران و روسیه بوده‌اند.
کالای وارداتی از ایران به بندر سالیانکا طی مدت یاد شده ۳۵ هزار تن بوده که این رقم نسبت به سال قبل ۴۵ درصد رشد داشته است همچنین حمل کانتینری بار نیز در ۹ ماهه سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵۰ درصد افزایش یافته است.
نکته قابل توجه این است که رکورد‌های به دست آمده همزمان با انجام طرح توسعه بندر بوده است و طی مدت انجام بازسازی و توسعه بندر، عملیات تخلیه و بارگیری بدون وقفه در حال انجام بوده و ابداً متوقف نشده است.
کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان راهبر بندر سالیانکا، این بندر را پایگاه راهبردی ایران در جهت توسعه روابط تجاری با روسیه ارزیابی می‌کند و در این راستا دفتر نمایندگی خود را در روسیه در قالب یک شرکت توسعه داده و نمایندگی تمام شرکت‌های تابعه خود را در این دفتر متمرکز ساخته است.
یکی از مهمترین مأموریت‌های این شرکت را توسعه فعالیت‌های گروه کشتیرانی و بندر سالیانکا در کریدور شمال-جنوب عنوان شده است. شرکت یاد شده در کانون‌های تجاری روسیه مانند مسکو و سن‌پطرزبورگ دفاتری را تأسیس نموده است تا مراودات تجاری این کشور در متن کریدور شمال-جنوب به مقاصدی مانند هند، چین، امارات، کشور‌های حوزه CIS و… تسهیل کند.
