دکتر احمد منبوهی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی گفت: طرح “بررسی آلودگی شیمیایی خلیج گرگان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای” پروژه مشترکی بود که با همکاری محققان دانشگاه تهران اجرایی شده است.
وی ادامه داد: در این طرح برای پایش آلاینده‌های خلیج گرگان ۴۵ نقطه در خلیج گرگان انتخاب شد که شامل از رودخانه “نوکنده” به سمت خلیج و از رودخانه “قره‌سو” به سمت خلیج گرگان می‌شود و طی آن میزان کلروفیل و مواد مغذی و پارامترهای شیمیایی و فیزیکی این خلیج را برداشت کردیم.
منبوهی با اشاره به روند اجرای این تحقیقات، توضیح داد: در بخشی از این مطالعات به صورت آزمایشگاهی اندازه‌گیری‌ها را انجام دادیم و در نهایت الگوریتمی را برای ورود مواد مغذی به‌ویژه نیترات در این خلیج به دست آوردیم و در مرحله بعد با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای اقدام به پایش ورود مواد آلاینده به این حوضه آبریز کردیم.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی، مواد مغذی مورد مطالعه در این طرح را شامل “نیترات”، “نیترید”، “فسفات”، “سیلیکات” و “آمونیاک” دانست و خاطر نشان کرد: این مواد مغذی معمولا از طریق سیستم فاضلاب و سایر روش‌ها وارد رودخانه‌ها و یا محیط‌های دریایی می‌شوند و حضور این مواد در محیط‌های آبی موجب شکوفایی جلبکی خواهد شد.
به گفته وی، شکوفایی جلبکی در محیط‌های دریایی به دلیل کاهش اکسیژن و مواد غذایی موجب مرگ و میر ماهیان خواهد شد.
منبوهی با اشاره به استفاده از داده‌های ماهواره‌ای در این مطالعات، یادآور شد: به منظور ارائه مدلی برای ورود مواد آلاینده به خلیج گرگان از داده‌های ماهواره‌ای استفاده شد و از طریق این تصاویر توانستیم غلظت آلاینده‌ها را بررسی کنیم.
این محقق اضافه کرد: بررسی‌های ما نشان داد در مناطق ساحلی غلظت مواد مغذی خیلی بالاتر نسبت به بخش‌های عمیق‌تر دریای خزر است که این امر ناشی از ورود فاضلاب‌ها، رواناب‌ها و شیرابه‌های زباله‌ها به این حوضه است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با اشاره به حضور “شانه‌دار”ها در دریای خزر، یادآور شد: این آبزیان از دریای سیاه از طریق آب توازن کشتی‌ها وارد آب‌های دریای خزر شدند و مطالعات ما نشان داد که در حال حاضر تعداد آنها به شدت زیاد شده است و ما در طی نمونه‌برداری‌هایی که انجام دادیم، مشاهده کردیم که غلظت‌های آن زیاد است. این شانه‌دارها موجب مرگ و میر ماهیان و مصرف مواد لازم برای ماهیان می‌شود.
وی یادآور شد: تعداد شانه‌دارها در بخش‌های تمیزتر آب کمتر و در نواحی سواحل ساری، خلیج گرگان و چالوس تعداد آنها و همچنین میزان مواد مغذی بیشتر است. به نظر می‌رسد آلودگی بیشتر در سواحل از ساری تا رامسر به دلیل توریست‌پذیری بیشتری این مناطق است.
منبوهی خاطر نشان کرد: حضور مهاجمان شانه‌دار به شدت بر روی آبزیان این منطقه اثرگذار است، به گونه‌ای که با صحبت‌هایی که با صیادان داشتیم، اعلام کردند که ماهیان در رودخانه‌ها و در دریا به شدت کم شده‌اند و ادامه این روند در دراز مدت می‌تواند به نابودی این صنعت بینجامد.
