منابع ریالی بانک کشاورزی معادل 105 هزار و 828 میلیارد تومان است که شامل 72 هزار و 193 میلیارد تومان سپرده سرمایهگذاری مدتدار، 27 هزار و 891 میلیارد تومان سپرده جاری و 5 هزار و 744 میلیارد تومان اضافه برداشت از بانک مرکزی است. از این میزان منابع، 68.5 درصد صرف اعطای تسهیلات به بخش غیردولتی شده است.
همچنین 1 درصد از منابع به سرمایهگذاری در سهام و سایر اوراق بهادار اختصاص یافته است. 48 صدم درصد از سپردههای مشتریان در قالب موجودی نقد نگهداری میشود.
مطالبات بانک کشاورزی از شرکتهای فرعی و وابسته 217 میلیارد تومان است که 0.2 درصد از کل منابع ریالی بانک را تشکیل میدهد. 7.7 درصد (8 هزار و 221 میلیارد تومان) از منابع ریالی بانک به عنوان سپرده قانونی نزد بانک مرکزی نگهداری میشود.
بخش عمده مطالبات بانک کشاورزی از بانکها و موسسات اعتباری منابع ارزی است و به همین دلیل در محاسبات مصارف ریالی بانک قرار نمیگیرد.
* اختصاص 77.2 درصد از کل منابع ریالی بانک به تسهیلات
مجموع تسهیلات اعطایی به بخش دولتی و غیردولتی، موجود نقد ریالی، سپرده نزد بانک مرکزی، مطالبات از شرکتهای فرعی و وابسته و سپرده قانونی و حسابهای دریافتنی و مطالبات واقعی از دولت به رقم 94 هزار و 453 میلیارد تومان میرسد.
در واقع بانک کشاورزی 81 هزار و 753 میلیارد تومان (77.2 درصد) از منابع ریالی را صرف اعطای تسهیلات ریالی به بخش غیردولتی و دولتی کرده است.
* میزان منابع ارزی بانک در سال 97
منابع ارزی در اختیار بانک کشاورزی در سال 97 حدود 42 هزار و 302 میلیارد تومان بوده است که با توجه به اینکه نرخ تسعیر ارز برای هر دلار 7500 تومان در نظر گرفته شده است، معادل دلاری منابع ارزی این بانک به 5 میلیارد و 640 میلیون دلار میرسد.
*ترازنامه/ ارقام به میلیارد تومان
عنوان اجزای ترازنامه | سال1397 |
بدهیها | *** |
بدهی به بانک مرکزی | 52،357 |
سپرده دیداری ارزی | 38،390 |
سپرده مدتدار ارزی | 3،912 |
بدهی بابت اضافه برداشت | 5،744 |
تسهیلات دریافتی ارزی | 1،173 |
بدهی به بانکها و موسسات اعتباری | 12،986 |
سپردهها | 100،084 |
سپردههای جاری | 27،891 |
سپردههای سرمایهگذاری مدتدار | 72،193 |
سرمایه | 9،102 |
زیان انباشته | 9،769 |
داراییها | *** |
موجودی نقد | 52،894 |
موجودی صندوق- ریال | 514 |
موجودی صندوق- ارز | 102 |
سپرده دیداری نزد بانک مرکزی- ارز | 117 |
سپرده ارزی و ریالی نزد بانکها و موسسات اعتباری داخلی | 2،304 |
سپرده ارزی نزد بانکهای خارجی | 49،854 |
مطالبات از بانکها و موسسات اعتباری | 1،274 |
مطالبات از دولت | 18،751 |
تسهیلات اعطایی و مطالبات از اشخاص دولتی | 10 |
تسهیلات اعطایی و مطالبات از اشخاص غیردولتی- ریالی | 68،203 |
تسهیلات اعطایی و مطالبات از اشخاص غیردولتی- ارزی | 4،355 |
سرمایهگذاری در سهام و سایر اوراق بهادار | 1،117 |
مطالبات از شرکتهای فرعی و وابسته | 217 |
سایر حسابهای دریافتنی (شرکت اصلی) | 2،631 |
سپرده قانونی | 8،221 |
سایر داراییها | 3،043 |
* ثبت زیان 2180 میلیارد تومانی در سال 97
باوجود سود مثبت 1740 میلیارد تومانی بانک کشاورزی در بخش درآمدهای مشاع و سود مثبت 206 میلیارد تومانی این بانک در بخش کارمزد، در پایان سال 97 این بانک زیان 2180 میلیارد تومانی را ثبت کرده است.
به نظر میرسد، یکی از دلایل ثبت زیان برای بانک کشاورزی، هزینههای بالای اداری و عمومی، وقوع حوادث طبیعی مانند سیل و سرمازدگی به محصولات و در نتیجه تعویق اقساط کشاورزان و نیز پرداخت خسارت به کشاورزان و وامهای تکلیفی این بانک باشد.
* حسابرس 900 میلیارد تومان از درآمدهای بانک را موهومی تشخیص داد
ثبت این زیان در حالی است که براساس گزارش حسابرس، زیان ثبت شده این بانک در سال 97 باید 900 میلیارد تومان افزایش یابد.
در بند 6 اظهارنظر مشروط حسابرس آمده است: در سرفصل مطالبات از دولت نسبت به مانده ابتدای سال مالی مورد گزارش، سود تسهیلات تحت تضمین دولت، یارانهها و سود در تعهد دولت مبلغ 3،351 میلیارد ریال (335 میلیارد تومان) و نیز بابت کارمزد خدمات بانک و سود منابع درگیر در صندوق بیمه کشاورزی، مبلغ 5،657 میلیارد ریال (565 میلیارد تومان) (جمعا مبلغ 9008 میلیارد ریال) سود شناسایی شده است.
در صورت تعدیل حسابها، زیان سال جاری بانک به میزان فوق افزایش خواهد یافت. علاوه بر آن مبلغ 21،331 میلیارد ریال (2،133 میلیارد تومان) از مانده سنوات قبل به دلایلی نظیر اختلاف محاسبات، مطالبات فاقد مستندات و تضمین دولت، باید از سرفصل مطالبات از دولت کسر شود.
* صورت سود و زیان/ ارقام به میلیارد تومان
عنوان | 1397 |
درآمد تسهیلات اعطایی و سپردهگذاری و اوراق بدهی | 11،422+ |
سود علیالحساب پرداختی به سپردهها | 9،681- |
مابهالتفاوت درآمد تسهیلات اعطایی و سپردهگذاری با سود علیالحساب پرداختی | 1،740+ |
درآمد کارمزد | 932+ |
هزینه کارمزد | 705- |
مابهالتفاوت درآمد و هزینه کارمزد | 226+ |
سود سرمایهگذاریها | 155+ |
سود مبادلات و معاملات ارزی | 30+ |
خالص سایر درآمدها و هزینهها | 478+ |
هزینههای اداری و عمومی | 3،403- |
هزینه مطالبات مشکوک الوصول | 430- |
هزینه مالی | 939- |
هزینه استهلاک | 86- |
مالیات بر درآمد | 22- |
زیان خالص | 2،180 |
* نرخ کفایت سرمایه بانک؛ 1.47 درصد
سرمایه اصلی بانک کشاورزی معادل 9 هزار و 102 میلیارد تومان بوده که براساس ضرایب ریسک و نسبت سرمایه به دارایی موزون به ریسک، نسبت کفایت سرمایه بانک کشاورزی در سال 97 به 1.47 درصد میرسد. این در حالی است که نسبت کفایت سرمایه بانک کشاورزی در سال 96 معادل 4.93 درصد بوده است.
براساس استانداردهای کمیته بال، حداقل نرخ کفایت سرمایه بانکها باید معادل 8 درصد باشد. بررسیها نشان میدهد، اغلب بانکهای کشور نسبت کفایت سرمایه استاندارد ندارند. هدف از رعایت کفایت سرمایه جلوگیری از ورشکستگی و رعایت ضرایب احتیاطی برای بانکهاست.
* نسبت کفایت سرمایه/ ارقام به میلیارد تومان
عنوان | سال 1397 | سال 1396 |
سرمایه نظارتی مبنای سایر نسبتهای احتیاطی | 1،378 | 4،004 |
داراییهای موزون به ریسک اعتباری | 86،206 | 74،408 |
داراییهای موزون به ریسک بازار | 1،883 | 469 |
داراییهای موزون به ریسک عملیاتی | 5،697 | 6،368 |
جمع داراییهای موزون به ریسک | 93،786 | 81،247 |
نسبت سرمایه لایه یک به دارایی موزون به ریسک (درصد) | 0.73% | 3.90% |
نسبت کفایت سرمایه (درصد) | 1.47% | 4.93% |
بانک کشاورزی برخلاف برخی بانکهای خصوصی و حتی دولتی، مشکلی در زمینه تحقق سود علیالحساب سپردهها از محل سود ناشی از اعطای تسهیلات و سرمایهگذاری ندارد و حتی سود کسب شده هم در سال 96 و هم در سال 97 بیشتر از سود علیالحساب پرداختی به سپردهها بوده است.
آنچه که در این بین بانک را با زیان قابل توجه مواجه میکند، هزینه بالای بخش اداری و عمومی و هزینه تامین مالی است. این دو مولفه که حدود 4342 میلیارد تومان هزینه به بانک تحمیل کرده، کل سود عملیاتی را از بین برده و به زیان تبدیل کرده است.
بانک کشاورزی در سال 98 بالغ بر 1000 میلیارد تومان افزایش سرمایه داشته و اخیرا روابط عمومی این بانک خبری مبنی بر افزایش 1000 میلیاردی این بانک با امضای رئیس سازمان برنامه و بودجه خبر داد. حتی اگر این افزایش سرمایه به تایید بانک مرکزی برسد، این سوال مطرح خواهد بود که این افزایش در سرمایه ناشی از تجدید ارزیابی داراییهاست یا دولت منابع بانک را به صورت نقدی یا غیرنقدی افزایش داده است؟
آنچه که صورتهای مالی بانک کشاورزی نشان میدهد این است که قبل از هرگونه افزایش سرمایه، مدیریت این بانک باید با مدیریت هزینهها بانک را از زیاندهیهای هر ساله نجات داده و به فرایند انباشت زیانها خاتمه دهد.
از طرف دیگر افزایش سرمایه در صورتی موجب تقویت منابع و افزایش درآمد و سوددهی بانک خواهد شد که سرمایه از محل آورده نقدی سهامدار افزایش یابد، چرا که تغییر در ارزش داراییها و احتساب آن به عنوان سرمایه یا انتقال مالکیت املاک یا هر دارایی غیرنقدی دیگر نمیتواند موجب افزایش درآمد بانک کشاورزی شود