انتشار گزارش ها از افت و خیر شاخص های اقتصادی به گونه ای است که هر چند این آمارها با فرمول و محاسباتی که انجام می شود برای اقتصاد خوانده ها درست می باشد و اگر اتفاقی نیفتد در ماه های اینده و ترمیم حقوق قابل درک شود، اما مردم خیلی توجه ای به این موضوع نمی کنند، چرا که ملاک مردم از چگونگی وضعیت اقتصادی، جیب آنهاست.
آنها زمانی که معیشت شان بهبود یافته، قدرت خرید آنها افزایش و رشد قیمت در بازار اتفاق نمی افتد، متوجه می شوند اقداماتی در راستای ساماندهی اقتصاد کشور و بهبود معاش خانوارها انجام شده است. بنابراین اعلام نرخ تورم پایین و افت شدید نقدینگی هرچند اقدامی درست و ضروری است، اما مردم در عمل باید نتیجه آن را در سفره های خود ببینند.
البته همه می دانند دولت سیزدهم زمانی که زمام امور را دردست گرفت با کلی بدهی های به جای مانده از دولت قبل مواجه بود و به ادعای مسئولان طی این دوسال توانسته است با راهکارهای اصولی بدون اینکه استقراضی انجام دهد اقدام به رفع چنین مشکلاتی کند و نباید زحمات دولت را نادیده گرفت، از طرفی باید به این نکته مهم نیز توجه شود که انجام جراحی های اقتصادی چون حذف ارز ترجیحی و به دنبال آن آزادسازی قیمتها مشکلاتی را هم برای دولت به دلیل صرف انرژی زیاد در مدیریت اقتصادی کشور و هم مردم در پی تاثیر پذیری اجرای این سیاست که منجر به رشد افسارگسیخته قیمت ها در بازار شد، بی توجه بود.
شیب نزولی نرخ تورم و نقدینگی
اکنون ارایه گزارش های شاخص های کلان اقتصادی که توسط مراجع آماری چون بانک مرکزی و مرکز آمار ایران منتشر می شود بیانگر آن است که در مجموع طی این دو سال شیب نرخ تورم مسیر کاهشی را پیموده و رشد نقدینگی نیز نزولی شده است. نرخ تورمی که در شروع دولت سیزدهم حدود ۶۰ درصد بود اما طبق آمارهایی که طی روزهای گذشته منتشر شده است این شاخص الان در کانال ۴۰ درصد قرار دارد، همچنین در بحث رشد نقدینگی نیز مطابق آمارهای اخیر رشد این شاخص در سال ۱۴۰۰ بالای ۴۰ درصد بوده است ولی چنین شاخصی هم اکنون با شیبی رو به پایین در کانال ۲۰ درصد قرار دارد.
حال که آمارهای اعلام شده حکایت از شیب رو به پایین نرخ شاخص های منفی اقتصادی تاثیر گذار بر اقتصاد کشور و خانوارها دارد، اما مردم می گویند؛ اگر چرا گرانی ها همچنان هست و کاهش نرخ شاخص های اقتصادی تاثیری بر سفره و بهبود معیشت آنها بر جای نگذاشته است، در حالی که قیمت همه کالا و خدمات در بازار نیز معمولا باید متناسب با افت نرخ تورم و نقدینگی کاهشی شود؟
به بیان دیگر چرا با وجود افت نرخ تورم، قضیه بر عکس شده است و روز به روز شاهد افزایش قیمت ها در بازار و کاهش قدرت خرید مردم هستیم؟
کاهش نرخ تورم به معنای کاهش قیمت ها در بازار نیست
لطفعلی بخشی، اقتصاددان راجع به انتشار آمارهای امیدوار کننده از کاهش نرخ تورم و نقدینگی و باز خورد آن از سوی مردم به دلیل افزایش قیمت ها در شرایطی که نرخ این شاخص ها کاهشی شده است، گفت: ابتدا باید بگویم که کاهش نرخ تورم به معنای کاهش قیمت ها در بازار نیست، بلکه سرعت رشد قیمت ها با افت نرخ تورم کاهشی می شود. یعنی اینکه اگر کالایی قبلا ۶۰ هزار تومان قیمت داشته است و یک ماه قیمتش ۸۰ هزارتومان می شده اکنون در طول یک ماه قیمتش ۷۰ تومان می شود وبه جای افزایش ۲۰ تومانی تنها ۱۰ تومان افزایش می‌یابد و سرعت رشد افزایش قیمت آن کاهش می یابد. بنابراین نباید اینگونه پنداشت که نزولی شدن رشد نرخ نقدینگی که زمینه ساز کاهش نرخ تورم است، خیلی سریع بر افت قیمت ها در بازار تاثیر بگذارد.
وی با بیان اینکه آمارهایی که از مراجع معتبر آماری درخصوص وضعیت نرخ شاخص های اقتصادی منتشر می شود، بخشی از آنها درست و مطابق با فرمول و محاسبات تعریف شده تعیین و مشخص می شود و برخی دیگر را می توان آمارسازی تلقی کرد، افزود: معمولا آمارها برحسب شاخص ها اندازه گیری و …منتشر می شود که خبرگان اقتصادی چنین آمارهایی را قبول دارد چرا که می دانند این آمارها با اصول و فرمول خاص اندازه گیری می شود، اما عامه مردم این آمارها را به سختی می پذیرند زیرا بر این باورند با کاهش نرخ تورم آن چیزی که باید منجر به رفاه نسبی، افزایش قدرت خرید همچنین کاهش هزینه ها شود را حس نمی کنند به همین دلیل است که نسبت به کاهش آمار نرخ تورم و … کم باور می شوند.
افت دو سه درصدی تورم، تاثیری بر معیشت مردم نمی گذارد
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: درست است که اقداماتی در راستای کاهش نرخ تورم و نقدینگی انجام شده است اما رقم تورم در کشور به قدری بالاست که کاهش ۵ یا ۷ درصدی آن نمی تواند چاره ساز باشد، در چنین شرایطی از یک طرف نمی توان کاهش نرخ تورم و نقدینگی را کتمان کرد و از طرفی نیز مردم قانع شوند که افت نرخ تورم بر معیشت آنها تاثیر گذاشته است، با این وجود کاهش نرخ تورم بایستی به گونه ای باشد که مردم آن را لمس کنند. به طور مثال وقتی اعلام می شود؛ نرخ تورم پایین آمده است اما قیمت گوشت، مرغ، نان، برنج، لبنیات، مواد شوینده و… به جای کاهش، بر مدار رشد قرار می گیرند، چنین مسئله ای باعث خواهد شد تا مردم حتی اعتقاد به کاهش ۲۰ درصدی نرخ تورم را هم با این تفاسیر نداشته باشند.
بخشی با تاکید بر اینکه دولت باید با با برنامه ریزی دقیق و کارشناسانه اقدامات خود را برای مهار نرخ تورم بکار گیرد، اظهارداشت: البته مهار تورم زمانی که رقم این شاخص بالا باشد به سختی انجام می شود و هر آنچه نزولی شود، رساندن آن به مثلا ۲۰ درصد سخت و سخت تر خواهد بود. در چنین شرایطی دولت باید ضمن شناسایی گلوگاه های رشد نرخ تورم از دانش اقتصاددانان و تجربه کشورهای موفق در این زمینه استفاده کند تا تورم به تدریج و مستمر کاهشی شود. به طور مثال وقتی نرخ تورم ۵۰ درصد است و این شاخص به ۴۶ درصد می رسد چنین کاهشی خیلی در معیشت مردم تاثیر نمی گذارد.
