احسان خاندوزی ، وزیر امور اقتصاد و دارایی در مقاله ای در روزنامه فایننشیال تایمز کارنامه دولت جدید در هفت ماه گذشته را مثبت ارزیابی کرد و نوشت: در مدت گذشته تلاش کردیم تا به رغم محدویت های موجود بر سر راه تجارت ایران، فروش نفت را افزایش دهیم و نوسانات ارزی و نرخ تورم را هم کنترل کنیم.
در این مقاله آماده است:
در سالهای اخیر تحریم ها، نوسانات ارزی، و نرخ تورم بالا در ایران منجر به کاهش عملکرد اقتصادی و رشد منفی شده است.
شوک های مختلف دیگری همچون همه گیری کووید 19 و بلایای طبیعی فشار های مالی را بیشتر کرده است. از این رو، رشد بودجه از تورم سریع تر بوده که برای سال 2021 تقریبا سه برابر سال 2019 بود.
من هنوز نمی دانم که نتیجه گفتگوهای هسته ای ایران با 1+4 در وین چه خواهد بود. فارغ از هر نتیجه ای برای این گفتگوها، ما باید به بودجه سال آینده خود نگرش محتاطانه ای داشته باشیم تا اداره اقتصاد کشور دچار متزلزل نشود.
دولت ما ،در ابتدا ،بر آن بود تا اقتصاد را به ثبات رسانده و سپس مشوق هایی را برای رشد همه جانبه در نظر بگیرد. در چند ماهه گذشته بخشی از هدف نخست به دست آمده، و این راهبرد با کاهش تورم نقطه به نقطه ماهانه (از 3.8 درصد به 1.6 درصد) در چارچوب بودجه 2022 ،که در سال جدید ایرانی از 21 مارس شروع می شود ، باید ادامه پیدا کند.
با توجه به موانع فعلی مرتبط با تحریم‌ها در برابر صادرات نفت خام، استراتژی دولت قبل در تامین مالی کسری بودجه رو به رشد، اتکای ما به بازار اوراق قرضه را افزایش داد. بازپرداخت و تسویه این بدهی ها بر عهده دولت جدید است. ما همچنین در هفت ماهه دولت جدید تلاش کردیم با محدودیت‌های موجود نفت بیشتری بفروشیم (با یک افزایش 40 درصدی) و درآمدهای مالیاتی را افزایش دهیم.
رشد سریع بودجه ایران نتیجه مستقیم افزایش هزینه های جاری دولت بود در حالیکه سرمایه گذاری هایش در بخش های مختلف کاهش یافته بود. این مساله در کنار بی اعتمادی گسترده به اقتصاد بخاطر پاندمی کرونا، سرمایه گذاری در بخش خصوصی را کاهش و در نتیجه منجر به منفی شدن سرمایه گذاری خالص در سال های اخیر شد و تولید آینده و رفاه خانوار هم به شدت تضعیف شد.
برای مقابله با این و در پاسخ به رشد بی عدالتی، دولت جدید به دنبال تغییر مسیر سیاست مالی برآمد. هدف ما ترویج رشد اقتصادی، ثبات قیمت، و رشد فراگیر است. ما همچنین به دنبال اصلاح قانون به منظور بهبود نظم ملی و کاهش هزینه هستیم.
به همین منظور، بودجه ما برای سال 2022 که قبلا از سوی پارلمان تصویب شده شامل چند اصلاح ساختاری است. ما نرخ مالیات شرکت ها را 5 درصد کاهش خواهیم داد و اتکای خود را به اوراق قرضه هم کاهش می دهیم.
بودجه جدید ایران برای ترویج رشد عادلانه از جمله افزایش سرمایه گذاری دولت طراحی شده است. بخش دولتی باید نقش فعال تری در سرمایه گذاری در دارایی های غیرپولی(فیزیکی) ایفا کند.
تملک دارایی های سرمایه ای از 24 درصد در سال 2012 به 14 درصد در سال 2021 کاهش یافته است، اما در بودجه جدید، سهم اعتبارات برای تملک دارایی های سرمایه ای 4 درصد افزایش یافته است. این یک گام اساسی در تقویت سرمایه گذاری عمومی است.
ما همچنین می خواهیم رشد هزینه های جاری را کاهش دهیم. در بودجه سال 2021 این رقم حدود 60 درصد بود. این میزان در لایحه جدید به 38 درصد کاهش یافته است.
در نهایت قصد داریم درآمدهای مالیاتی را افزایش دهیم. با وجود کاهش نرخ مالیات شرکت‌ها، دولت به جای وابستگی بیشتر به نفت اتکای خود را به درآمدهای مالیاتی پایدار افزایش داده است. این امر از طریق اصلاحات پایدار در سیستم مالیاتی و همچنین با افزایش شفافیت مالی برای کاهش فرار مالیاتی و معرفی مالیات بر عایدی سرمایه صورت می‌گیرد.
مدل‌های ما نشان می‌دهد بودجه جدید ایران به نتایج مثبت میان‌مدت در متغیرهایی مانند تولید، سرمایه‌گذاری، اشتغال و تورم منجر خواهد شد. انتظار می رود رویکرد اتخاذ شده در بودجه 2021 تورم را در سه سال آینده به میزان قابل توجهی کاهش دهد. علاوه بر این، کل سرمایه گذاری و تولید غیرنفتی با سرعت بیشتری رشد خواهد کرد.
نیازی به گفتن نیست که دولت مصمم است عرضه پول و پایه پولی را تحت کنترل شدید خود نگه دارد. این امر مستلزم اصلاحات قابل توجهی در بخش بانکداری و همچنین در حوزه های خارج از بودجه دولت (مانند صندوق های بازنشستگی، صندوق ثروت ملی و غیره) است. مذاکرات فعلی در وین به طور بالقوه می تواند به نتایج مثبت اقتصادی برای ایران، به ویژه در بخش بانکی و ارز خارجی بینجامد. ما برای هر سناریویی – بدبینانه یا هرچیزی – آماده هستیم.
