مجیدرضا حریری در گفت‌وگویی در مورد دلایل کاهش صادرات در ۴ ماهه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته گفت: قبل از پرداختن به موضوع دلایل کاهش صادرات کشور ذکر این نکته ضروری و لازم است که همیشه تراز تجاری کشور ما منهای نفت منفی بوده است و این موضوع اتفاق جدیدی نیست و فقط در سال‌های اخیر و آن هم‌ فقط یک سال تراز تجاری کشور مثبت شد که همان موقع هم در آن مورد اعتقاد داشتم که این موضوع افتخار خاصی نیست و کوتاه مدت و زودگذر است.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین افزود: اینکه کشور را نمی‌توان بدون نفت اداره کرد یک واقعیت است و اینکه صادرات غیرنفتی ما کفاف واردات کالاهای مورد نیاز را نمی‌دهد نیز یک واقعیت است.

این فعال اقتصادی بیان داشت: البته باید عنوان کرد که واردات کشور طی ۴ سال گذشته مدام کاهشی بوده و میزان آن در هر سال نسبت به سال قبل کمتر شده است.‌

وی با بیان اینکه کاهش صادرات در ۴ ماهه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته دلایل مختلفی دارد، گفت: یکی از دلایل غیر قابل چشم پوشی در مورد کاهش صادرات موضوع اثرگذاری کرونا است.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران افزود: در تمام دنیا تجارت بین کشورها حدود ۳۰ درصد افت کرده است و قطعا کشور‌ ما نیز از این کاهش صادرات ناشی از شیوع کرونا مستثنی نبوده است، زیرا با توجه به بسته شدن مرزها‌ بعد از شیوع ویروس کرونا عملا امکان صادرات نیز از بین رفت.‌

* ۷۵ درصد از تجارت غیرنفتی ایران فقط با ۷ کشور جهان

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین افزود: ۷۵ درصد از صادرات و واردات ما فقط به ۷ کشور جهان از جمله چین، عراق، افغانستان، امارات، هند و … انجام می‌شود و در حوزه صادرات غیرنفتی نیز بیش از 50 درصد از صادرات ما به دو بازار عراق و چین است که اینها همه ضربه‌پذیری صادرات ما را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ نشان می‌دهد.

وی گفت: وقتی موضوعی مانند کرونا تا این اندازه بر تجارت ما تأثیر می‌گذارد، به این علت است که استراتژی ما در صادرات این بوده است که به علت فشارهای سیاسی، بیشتر بر روی روابط تجاری و صادرات به کشورهای همسایه تمرکز کرده‌ایم و به عبارتی بار صادرات غیرنفتی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بر دوش همسایگان انداخته‌ایم و لذا وقتی مرزهای کشورهای همسایه به علت کرونا بسته می‌شود، در نتیجه به شدت صادرات ما نیز دچار آسیب می‌شود.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه حدود 70 درصد از صادرات ایران را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ فرآورده‌های نفتی مانند گاز، میعانات، پتروشیمی، مواد خام و مواد معدنی تشکیل می‌دهد، بیان داشت: بعد از شیوع کرونا تقاضا برای این اقلام کاهش یافت و به دنبال آن قیمت این اقلام نیز کم شد، یعنی حتی اگر میزان صادرات ما به لحاظ وزنی برابر با میزان صادرات سال گذشته در خصوص این اقلام باشد، از لحاظ ارزشی میزان صادرات ما کاسته می‌شود.

* پیش بینی کاهش صادرات غیرنفتی تا 30 میلیارد دلار

حریری با اشاره به این که قیمت صادراتی موادی مانند سنگ آهن، کنستانتره و مس حدود 40 درصد در سه ماهه ابتدای امسال کاهش یافت و قیمت مواد خام و معدنی نیز کم شد، بیان داشت: لذا با توجه به جمیع اتفاقات بعید به نظر می‌رسد که صادرات غیرنفتی ما تا پایان سال به بیش از 30 میلیارد دلار برسد.

وی با بیان این که امکان صادرات نفتی نیز به دلیل تحریم‌ها وجود ندارد، گفت: لذا کاهش درآمدهای صادراتی یک هشدار جدی برای اوضاع اقتصادی کشور خواهد بود که باید به آن توجه شود.

این فعال اقتصادی بیان داشت: برای کار کردن خطوط تولید، واردات کالاهای اساسی، واردات دارو و تجهیزات پزشکی حداقل سالانه نیازمند 45 میلیارد دلار ارز هستیم که با توجه به این که امسال نمی‌توان روی فروش نفت و صادرات آن حساب کرد، به نظر می‌رسد دست یافتن به این رقم امکان‌پذیر نباشد.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین اظهار داشت: محدودیت بازارهای صادراتی باعث شکنندگی ما در امر صادرات است، زیرا به هر دلیلی هر کدام از بازارهای صادراتی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ از دست دهیم، بلافاصله صادرات ما با اخلال و افت مواجه می‌شود و مجموعه فرایند اقتصادی کشور دچار مشکل می‌شود.

* صادرکنندگان دستورالعمل جدید بانک مرکزی را بهانه قرار ندهند

حریری با تأکید بر لزوم بازگشت ارز حاصل از صادرات گفت: اگر ارز حاصل از صادرات به کشور بازنگردد، آن صادرات منفعتی برای کشور نخواهد داشت.

وی در پاسخ به این سوال که آیا دستورات اخیر بانک مرکزی در مورد بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز بر کاهش صادرات و خروج صادرکنندگان از گردونه صادرات تأثیرگذار بوده است، گفت: خیر، صادرکنندگان این موضوع را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بهانه برای عدم بازگشت ارز قرار ندهند.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین تصریح کرد: باید به این نکته توجه کرد که 80 درصد از صادرات غیرنفتی توسط شرکت‌های حاکمیتی که دولتی و خصولتی و به بنیادهای مختلف وصل است انجام می‌شود، لذا بخش خصوصی فقط 20 درصد صادرات غیرنفتی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برعهده دارد که اگر این بخش هم حتی 20 درصد ارز حاصل از صادرات را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به کشور بازنگردانده باشد که قطعا این گونه نیست، حدود 8 تا 10 میلیارد دلار ارز توسط بخش خصوصی به کشور بازنگشته که عدم بازگشت این میزان ارز آنچنان نمی‌تواند بر کاهش صادرات غیرنفتی مؤثر باشد.

حریری گفت: اگر صادرات انجام شود و ارز حاصل از آن صرف خرید کالاهای قاچاق و یا خرید خانه در ترکیه، کانادا و اروپا شود بهتر است این صادرات انجام نشود، چون منفعتی برای کشور نخواهد داشت.