هر ساله به مناسبت هفته پیشگیری از مسمومیت ها یکم لغایت هفتم آبان ماه گزارشی از سوی سازمان پزشکی قانونی در خصوص مسمومیت های رخ داده در سال گذشته منتشر می شود.
در همین راستا، دکتر فاطمه فتحی؛ معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران به نقل از سازمان پزشکی قانونی و اخبار منتشر شده از سوی ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو بیان کرد: سالیانه حدود۶۰۰۰ تا ۸۴۰۰ نفر بر اثر انواع مسمومیت ها جان خود را از دست می دهند.
وی گفت: در سال های اخیر، بیشترین مسمومیت منجر به فوت؛ مسمومیت ناشی از سوء مصرف مواد مخدر و محرک بوده است که ۵۰ تا ۶۹ درصد مرگ و میرها را به خود اختصاص می دهد و البته از سال ۹۸ مسمومیت با انواع الکل هم در این گروه از مسمومیت ها قرار گرفته است.
فتحی افزود: با شروع کرونا در اواخر سال ۹۸ و ابتدای سال ۱۳۹۹، مسمومیت با انواع الکل های دست ساز و مشروبات الکلی قاچاق، به افزایش مرگ با مسمومیت ناشی از الکل دامن زده است.
معاون غذا و دارو دانشگاه ایران اظهار کرد: بر اساس رتبه بندی انجام شده، مرگ و میر ناشی از مسمومیت با انواع سموم به میزان ۱۵ تا ۱۸ درصد بوده که قرص برنج (با سم فسفید آلومینیوم) بین ۳۰ تا ۶۰ درصد از موارد مسمومیت ناشی از کل سموم یاد شده (قرص برنج، سموم دفع آفات، جونده کشها ، سیانور و…) رتبه نخست را به خود اختصاص می دهد.
وی خاطر نشان کرد: قرص برنج از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، کالای ممنوعه به شمار می رود و توزیع و خرید و فروش این سم در سطح کشور ممنوع بوده اما قاچاق آن همچنان متاسفانه در دسترس است.
فتحی ضمن اشاره به مسمومیت با گاز منوکسید کربن، افزود: همه ساله مسمومیت ناشی از منوکسید کربن عامل ۱۰ تا ۱۱ درصد مرگهای ناشی از مسمومیت ها می باشد و با آغاز فصل سرما و استفاده از وسایل سرمایشی مانند بخاری، آب گرمکن و پکیج ها، لازم است رعایت حفاظت از جان خانواده ها مورد توجه قرار گیرد.
وی یادآور شد: آمارها حاکی از آن است که از سال ۱۳۹۵، در صد مرگ و میر ناشی از مسمومیت های دارویی کاهش یافته است و جالب است بدانیم که اغلب موارد مسمومیت های دارویی، تعمدی هستند و عمده ترین داروهایی که منجر به مسمومیت های دارویی شده اند عبارتند از : بنزودیازپین ها، مسکن های غیر مخدر، اروهای ضدافسردگی، آنتی سایکوتیک ها، داروهای آمفتامین و محرک ، دیگوگسین و داروهای قلبی.
فتحی گفت: تقریبا ۸۰ درصد موارد مرگ و میر ناشی از مسمومیت در مردان و ۲۰ درصد در زنان رخ می دهد. به عبارت دیگر مرگ ناشی از مسمومیت در مردان سه تا چهار برابر زنان است یعنی عمدتاً مسمومیت های مردان با مواد خطرناک تر و با شدت بیشتر بروز می کند.
وی افزود: در نیمه اول سال ۱۴۰۰ ، ۵۶ درصد از مراجعین مسمومیت به بیمارستان را مردان و ۴۴ درصد را زنان تشکیل داده اند و از لحاظ پراکندگی سنی، عمدتاً ۸۳ تا ۸۶ درصد مسمومین، بزرگسال و ۱۴ تا ۱۷ درصد آنها کودکان زیر ۱۲ سال بوده اند.
فتحی در ادامه با بیان در ۶ ماه ابتدایی سال جاری، از موارد مسمومیت های مراجعه شده به بیمارستان های کشور،۴۸ درصد تعمدی و ۵۲ درصد اتفاقی گزارش شده، افزود: متاسفانه ترامادل و متادون عامل اصلی مسمومیت های دارویی هستند و اصلی ترین عامل مسمومیت با مواد مخدر و محرک، با اختلاف زیاد از سایر عوامل، داروهای متادون و ترامادول و در رده های بعدی، تریاک، شیشه و سپس مورفین و حشیش و هروئین قرار دارند.
وی گفت: از میان گزش جانوران سمی، عمدتاً گزش عقرب منجر به مراجعه به بیمارستان ها شده است و در رتبه های بعدی، مارگزیدگی، زنبورگزیدگی و سایر جانداران سمی دریایی قراردارند. همچنین مسمومیت با الکل به عنوان نخستین ماده شیمیایی مسمومیت زا در کشور بیشترین مراجعه به بیمارستان را داشته ومسمومیت با قارچهای سمی در نیمه نخست ۱۴۰۰،تعداد ۷۹۷ مورد مسمومیت را به خود اختصاص داده است.