طبق آخرین گزارش شاخص مدیران خرید کل اقتصاد (شامخ) اقتصاد کشور وارد محدوده رکود و انقباض شده است.
طبق این گزارش، شاخص 45.5 برای ماه آذر، بیانگر کاهش چشمگیر فعالیت‌های اقتصادی و ثبت یکی از شدیدترین رکودهای اقتصادی در ایران است. شاخص شامخ صنعت نیز پس از تعدیل اثرات فصلی، افتی قابل‌توجه و بی‌سابقه را تجربه کرده است.
مشکلاتی مانند کمبود منابع انرژی و قطعی برق، تولیدکنندگان را مجبور کرده تا با ظرفیتی بسیار پایین‌تر از توان خود فعالیت کنند. همچنین، افزایش نرخ ارز هزینه تأمین مواد اولیه را به‌طور چشمگیری بالا برده است. در این شرایط، بسیاری از شرکت‌ها، به‌ویژه بنگاه‌های کوچک و متوسط، با چالش‌هایی چون کمبود منابع مالی، محدودیت در تخصیص ارز و کاهش دسترسی به تسهیلات بانکی مواجه هستند.
شامخ نشان دهنده چیست؟
شاخص مدیران خرید (PMI) به‌عنوان یکی از ابزارهای اقتصادی، برای ارزیابی وضعیت فعالیت‌های اقتصادی در بخش‌های مختلف مانند صنعت و خدمات به کار می‌رود. این شاخص از طریق نظرسنجی از مدیران خرید شرکت‌ها و صنایع مختلف تهیه شده و تغییرات در فعالیت‌های اقتصادی را در مقایسه با ماه‌های گذشته اندازه‌گیری می‌کند.
شاخص شامخ بر مبنای پاسخ‌های مدیران به سؤالاتی درباره سفارش‌های جدید، تولید، موجودی انبارها، وضعیت اشتغال و عملکرد تأمین‌کنندگان محاسبه می‌شود. عدد این شاخص در بازه 0 تا 100 قرار دارد و عدد 50 به‌عنوان مرز تعادل شناخته می‌شود؛ به‌طوری‌که عدد بالای 50 نشان‌دهنده بهبود وضعیت اقتصادی و عدد پایین‌تر از 50 حاکی از کاهش فعالیت‌های اقتصادی است.
هشدار رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه در مورد افزایش قیمت ها
داود منظور، رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه با اشاره به گزارش شامخ آذر ماه، در خصوص تبعات تورمی سیاست های دولت چهاردهم هشدار داد. وی در توییتی نوشت: با دلار 83 هزار تومان قطعا باید منتظر رشد چشمگیر تورم در بسیاری از گروه های کالایی و در نتیجه کاهش بیشتر قدرت خرید مردم و تعمیق رکود در اقتصاد بود.
تحلیل شامخ نشان از دور جدید افزایش قیمت ها می دهد
شاخص مدیران خرید کل اقتصاد در آذر 1403، معادل 43.9 محاسبه شده که کمترین مقدار از اردیبهشت‌ماه است و پس از تعدیل فصلی نیز این شاخص 45.5 برآورد شده که کمترین مقدار از تیرماه محسوب می‌شود.
تحلیلی که از این شاخص می شود ارائه داد، تعمیق رکود در اقتصاد ایران است. در واقع نزول این شاخص به زیر 50 نشان دهنده کاهش تولید، کاهش سفارش های جدید، تضعیف عملکرد تامین کنندگان مواد اولیه و به طور خلاصه وضعیت نابسامان تولید حکایت دارد.
به بیانی دیگر کاهش خرید مواد اولیه تولید توسط تولید کنندگان پایین دستی از تولید کنندگان بالادستی نشان از ضعف در عملکرد تولید کشور دارد. این شاخص از این جهت حائز اهمیت است که نشان دهنده افزایش قیمت کالاهای پایین دستی به دلیل کاهش تولید این کالاها در ماه های آتی است که طبیعتا منجر به افزایش تورم خواهد شد.
