بانک مرکزی به تازگی علاوه بر تدوین دستورالعمل بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی، اصلاحاتی در نحوه تامین واردات و مدیریت منابع حاصل از صادرات انجام داده است.
حذف برخی کالاهای وارداتی از سامانه نیما و انتقال آن به بازار آزاد، پذیرش انتقال واردات در قبال صادرات (واردات بدون انتقال ارز) محدود کردن فعالیت صرافی‌های غیربانکی در نیما، محدودیت‌های بازار متشکل ارزی برای خرید و فروش ارز، ورود تقاضای برخی صادرکنندگان به بازار برای ایفای تعهدات ارزی در مهلت تعیین شده از جمله دلایل افزایش نرخ ارز در هفته‌های گذشته بود. نتیجه همه آن اتفاقات افزایش نقش بازار غیررسمی بود.
سیاست واردات بدون انتقال ارز که از اردیبهشت ماه امسال به صورت رسمی اجرایی شد باعث افزایش تقاضای ارز از بازار غیررسمی و رشد بیش از پیش قیمت‌ها در بازار ارز شد.
یکی از نقدهایی که در گزارش قبلی درباره سیاست‌های ارزی بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفت، کاهش کالاهای مشمول دریافت ارز نیمایی بود که طبق اطلاعات به دست آمده بانک مرکزی همه کالاهای مشمول واردات (به غیر از کالاهای مشمول ارز 4200 تومان) را به سامانه نیما منتقل کرده است.
با این دو اقدام هم تقاضا از بازار غیررسمی به بازار رسمی منتقل شده و هم نقش بازار غیررسمی در تحولات بازار ارز کمرنگ شده است.
از طرف دیگر بانک مرکزی در روزهای اخیر عرضه ارز در سامانه نیما را افزایش داده به‌طوری که در دو روز گذشته 300 میلیون دلار به این بازار تزریق شده است.
یکی از مشکلاتی که همچنان در نیما به‌قوت خود باقی‌است اولویت خرید ارز صادرکنندگان از سوی صرافی‌های بانکی‌ست. این اولویت‌بندی در شرایطی اعمال شده است که صرافی‌های غیربانکی دارای حاضر در نیما موظف به فروش ارز برای گروه‌های کالایی تعیین شده از سوی بانک مرکزی هستند. این اولویت‌بندی باعث محدود شدن موجودی صرافی‌های غیربانکی و وابسته شدن کل بازار رسمی به صرافی‌های بانکی شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان عرضه ارز در بازار متشکل ارزی نسبت به روزهای قبل بهبود یافته و سطح خرید و فروش ارز در حالت تعادل نسبی قرار دارد.
هر چند برخی فعالان این بازار حاکی از آن است که آنها همچنان محدودیت‌های ناشی از فروش ارز خریداری شده در بازار متشکل ارزی را یکی از مشکلات فعالیت در این بازار می‌دانند. این محدودیت‌ها شامل عدم امکان فروش مجدد ارز خریداری شده به صرافی دیگر، دامنه محدود نرخ خرید و فروش و سقف خرید پایین ارز توسط صرافان است.
