در چهارمین قسمت از ویژه برنامه «ایران شهر» که از شبکه افق سیما پخش شد. سیدامیر سیاح رئیس مرکز ملی بهبود فضای کسب و کار وزارت اقتصاد مهمان این قسمت از برنامه بود.
وی در ابتدای سخنان خود گزارشی از روند صدور مجوزکسب و کار و تسهیل آن ارائه کرد و گفت: قانون می‌گوید هر ایرانی که بخواهد کسب و کاری آغاز کند نیاز به مجوز دارد و باید شرایط، مدارک و هزینه صدور آن مجوز شفاف، سهل و الکترونیک (غیر حضوری) باشد. بسته به نوع مجوز، روند صدور برخی‌ها طولانی‌تر است، مثل تاسیس بیمارستان، شرکت هواپیمایی، گلخانه و … البته برخی دیگر مثل غذای خانگی، تعمیر قطعات و ساده‌تر است.
وی اضافه کرد: قانون جدید به ما می‌گوید که استعلام‌ها را باید دستگاه حکومتی بگیرد. استعلام، یعنی سوال حکومت از حکومت. در حقیقت، فرد نباید نامه‌ای را به دست گرفته و از این سازمان به آن سازمان برود. برهمین اساس تاکید می‌کنم هر دستگاهی که نامه‌ای برای استعلام حضوری صادر کند، تخلف کرده است. در صورت بروز چنین تخلفی، افراد می‌تواند به درگاه ملی مجوزها مراجعه کرده و به صورت مستند شکایت کنند که حتما پیگیری می‌شود.
سیاح با اشاره به تعداد مجوزهای صادر شده گفت: از روزی که طرح ملی صدور مجوزها، یعنی 6 فروردین، آغاز شده است تا به امروز، حدود 110 هزار مجوز درخواست شده و تقریبا 27 هزار مجوز صادر شده است. نسبت «درخواست به صدور مجوز» حدود 25 درصد است که آمار خوبی نیست؛ به ویژه آنکه عمده آنان مشاغل خانگی هستند که ساده‌ترین مجوز را دارند.
رئیس مرکز ملی بهبود فضای کسب و کار وزارت اقتصاد با اشاره به اینکه اکنون شاهد تحول اساسی در نگاه حکومت به مجوزدادن‌ها هستیم. تا قبل از این، هر زمان که حکومت می‌خواسته مجوزی را صادر کند، فرد را صدا می‌زده تا بیاید و مهارت او را ببیند، تست بیماری و اعتیاد بگیرد، در کلاس‌ها شرکت کند و … به این مجموعه از اقدامات عوامل پیشینی می‌گویند.
سیاح افزود: تغییر اساسی بدین‌گونه است که نظارت‌ها باید پسینی شود. دقت داشته باشید که اکنون در سامانه ملی صدور مجوزها این‌گونه است که فرد می‌تواند مدارک و شرایط لازم را ببیند و از داخل خانه بدون آنکه به جایی مراجعه کند، این مدارک را بارگذاری کرده تا پس از گذشت چند روز، مجوزش صادر شود.
وی تاکید کرد: قانون جدید به ما می‌گوید که همه مجوزها اعلانی است، مگرآنکه خلافش صادر شود. این موضوع در حالی است که قبلا برعکس بود و می‌گفتند مجوزها اعلانی نیست و تایید محور است. یعنی می‌گفتند که باید بیایید تا من شما را تست کنم، مدارکت را ببینم و … اما قانون جدید می‌گوید که اگر یکسری از شرایط را دارید، کار را آغاز کنید اما بعدا شما را امتحان می‌کنم.
او در پاسخ به سوالی درباره این که چرا برخی از مجوزها صادر نشده است، گفت: برخی دستگاه‌ها از اینکه نظارت‌ها پسینی شود، ترس دارند و دوست دارند مردم را بیاورند و تست بگیرند. این اتفاق در حالی است که از سوی آقای رئیس‌جمهور این قانون مصوب شده، وزرا و معاون وزرا کاملا بدان پایبند هستند، اما در یک لایه پایین‌تر مقاومت‌هایی وجود دارد. مشکل اینجاست که مجوز را وزیر یا معاون وزیر صادر نمی‌کند بلکه دقیقا همان فرد لایه پایینی که با مردم رودرروست صادر می‌کند.
وی با ذکر یک مثال از تخلف برخی دستگاه‌ها سخنان خود را ادامه داد: همانطور که می‌دانید صدور مجوزها از هفته گذشته وارد فاز نظارتی شد و سیستم شکایت برایش گذاشتیم. در همین روزها یک نفر با ما تماس گرفت و گفت که من در سامانه شما مجوز کلاس زبان خواستم، اما از یکی از ادارات کل آموزش و پرورش به من زنگ زدند که چرا در آنجا ثبت‌نام کرده‌اید؟ پیش خودمان می‌آمدید! این کار تخلف است؛ به عبارت دیگر، هرگونه به حضور طلبیدن تخلف است، کاغذ دادن برای استعلام گرفتن تخلف است و هرگونه شرط اضافه خواستن تخلف است.
سیاح از عدم همکاری سازمان ثبت احوال در روند تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار گلایه کرد و گفت: امان از ثبت احوال؛ درگاه ملی نتوانست سرویس خوبی از ثبت احوال بگیرد. البته خوشبختانه امسال مجلس قانونی گذاشته و طی آن همه سرویس‌های هویتی، باید از سوی سازمان فناوری اطلاعات در دسترس قرار گیرد و به همین دلیل سامانه‌ای با عنوان «درگاه ملی هوشمند» طراحی شده است و هر کس می‌خواهد خدمتی از دولت بگیرد باید در این سامانه اهراز هویت شود.
رئیس مرکز ملی بهبود فضای کسب و کار وزارت اقتصاد در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه قبلا مشاغل خانگی مجوز نمی‌خواسته است، گفت: مجوز گرفتن مشاغل خانگی اجباری نیست و نمی‌گوییم بیایید به شما مجوز بدهیم. ما می‌گوییم که بیایید رسمی شوید و خود را ثبت کنید. اولین منفعت ثبت شدن این است که می‌توانید از فوایدی مثل دارای برند بودن بهره‌مند شوید و کار خود را گسترش بدهید. هدف ما در وزارت اقتصاد این است که اولاً تولد را آسان کنیم و ثانیاً رشد را آسان کنیم.
وی هم‌چنین در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه آیا مجوزهای شهرداری زیرنظر وزارت اقتصاد می‌آید یا خیر، گفت: علیرغم اینکه شهرداری‌ها خیلی زیاد هستند، اما خوشبتانه شهردار تهران به عنوان نمونه انتخاب شد و 21 مجوز آن به تایید هیئت رسید. اکنون از وزارت کشور خواهش کردیم که این نمونه به مراکز استان‌ها برود و همه شهرها با یک درگاه وصل شوند.
سیاح در بخش دیگری از سخنان خود از دخالت برخی اصناف در روند صدور مجوزها گلایه کرد و گفت: اصناف دخالت دارند و اختیارهای زیادی به دستشان است؛ مثلا می‌توانند تنظیم‌گری کنند که چه کسی بیاید و رقیب شود و چه کسی نیاید. خوشبختانه اتاق اصناف طرفدار این موضوع است که این اختیار اضافه که به اتحادیه‌ها داده شده است، کم شود. اینها امضای طلایی کثیف هستند. جالب است بدانید که در یکی از شهرها سران اتحادیه فروشندگان خودرو حساب کرده‌اند که مغازه همگی‌شان بالای 900 متر است، برهمین اساس قانونی نوشته‌اند که هر کس زیر 900 متر مغازه دارد، پروانه نمی‌دهیم و حتی پروانه‌اش را تمدید نمی‌کنیم. برهمین اساس، جلوی مغازه او نیوجرسی گذاشته‌اند و کسب و کار آن فرد مختل شده است. این کار بسیار وقیحانه است.
وی اضافه کرد: در کل کشور حدود 2150 مجوز و استعلام شناسایی شده است که حدود 300 مجوز آن مربوط به مشاغل خانگی است. تاکنون 1490 مجوز در سامانه ملی بارگزاری شده است اما 650 تای آن مانده است. تا آخر تیرماه همه مجوزها روی سامانه بارگذاری می‌شود و پرونده آن بسته می‌شود. از آن تاریخ به بعد هر کس بخواهد مجوزی را درخواست بدهد باید از طریق درگاه ملی مجوزها اقدام کند. اینجاست که دیگر امضا طلایی‌ها خنثی می‌شود و همه چیز سیستمی می‌شود. حتی از داخل وزارتخانه نیز کسی نمی‌تواند کاری کند. افتخار درگاه ملی مجوزها این است که برایش فرقی ندارد که چه کسی درخواست داده است؛ پسر بازاری پولدار یا یک نفر از منطقه محروم.
سیاح در پایان گفت: سایتی به نام بانک اطلاعات کسب و کارهای ایران داریم که هر مجوزی که از این به بعد صادر می‌شود در آن قرار داده می‌شود. هر اتفاقی که بیفتد، مجوز صادر شده در آنجا قرار می‌گیرد و قابل راستی‌آزمایی است. البته اکنون هم این سایت آماده است اما به دلیل برخی کارشکنی‌ها از سوی ثبت احوال نتوانستیم آن را بالا بیاوریم.
