کابل‌های مدرن از فناوری فیبر نوری برای انتقال داده‌های دیجیتال استفاده می‌کنند که شامل تلفن، اینترنت و ترافیک داده‌های خصوصی است. نخستین فیبر نوری دریایی ایران، در سال ۱۳۹۲ توسط یک شرکت ایرانی و با مالکیت ایرانی در آب‌های بین‌الملل بهره‌برداری شد، با این هدف که توانایی کشور را در حوزه تبادل ترافیکی افزایش دهد و مسیر دوم فیبر نوری دریایی جزایر خلیج‌فارس واقع در جزیره قشم نیز سال ۱۳۹۹ افتتاح شد.

سال ۱۳۹۹ مقرر شده بود در فاز اول، اجرای مسیر دوم فیبر نوری دریایی برای جزایر کیش، قشم و خارک طراحی و راه‌اندازی و برای نخستین بار، این پروژه با توان داخلی در دریا اجرا شود. اگر این فیبر نوری دریایی خوب دفن نشده باشد، بر اثر لرزش‌ها و لنگر انداختن کشتی قطع می‌شود و حداقل زمانی که لازم است نقطه‌یابی و وصل شود، حداقل دو روز است که این موضوع می‌تواند به‌ بروز اختلال در اینترنت کشور منجر شود.

با وجود این، توسعه نقاط اتصال کشور به اینترنت در سال‌های گذشته حاکی از آن است که در حال حاضر تقریباً در همه مرزهای غربی، شمالی و جنوبی ما اتصال اینترنت داریم؛ به همین دلیل امکان قطع اینترنت کشور به ‌یک ‌باره، به‌دلیل قطعی یک مسیر، تقریباً وجود ندارد زیرا اگر از یک ورودی قطعی اینترنت داشته باشیم، می‌توان آن را از ورودی‌های دیگر جبران کرد.

اما در پی آسیب دیدن کابل فیبر نوری دریایی (GBI) در بستر دریای خلیج فارس که اوایل سال گذشته رخ داد و منجر به اختلال و کاهش ظرفیت ارتباطات بین الملل در کشور شد، یک شرکت ایرانی با حمایت‌های شرکت ارتباطات زیرساخت؛ برای نخستین بار موفق شد کابل‌های فیبر نوری آسیب دیده در اعماق دریا را ابتدا مکان یابی و سپس قسمت آسیب دیده را که طول آن به چهار کیلومتر می‌رسید را در عملیات دشوار و پیچیده ترمیم و مرمت کند. تعمیر کابل فیبر نوری دریایی از جمله فناوری پیشرفته محسوب می‌شود که جمهوری اسلامی ایران پنجمین کشور در جهان است که توانسته با تعمیر کابل‌های فیبر نوری در اعماق دریا، به خود کفایی برسد.

بر این اساس، دستیابی به دانش و فناوری تعمیر کابل‌های فیبر نوری در اعماق دریا توسط متخصصان داخلی در کنار سایر پیشرفت‌ها نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران به باشگاه کشورهای توسعه یافته در حوزه ارتباطات و فناوری وارد شده و این دستاورد می‌تواند ضمن خودکفایی، انحصار سلطه فناوری اطلاعات چند کشور را در این زمینه به چالش بکشاند. خوشبختانه با توجه به رویکرد سابق مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت جهت حمایت از شرکت‌ها و متخصصان ایرانی در حوزه فناوری، می‌توان علاوه بر مقابله با تحریم‌های بین المللی در این حوزه، باعث صرفه جویی در زمان و کاهش هزینه‌های ارزی شد.

مسوولان شرکت ارتباطات زیرساخت بر این باورند که موفقیت شرکت‌های دانش بنیان در حوزه فناوری رابطه مستقیمی به ارتقای کیفیت خدمات آنان دارد و البته این شرکت نیز همواره به دنبال راهکارهای قابل اطمینان برای حمایت از شرکت‌های داخلی برای موفقیت و دستیابی به جدیدترین فناوری‌های روز است؛ امروزه بخش اعظمی از داده‌ها از طریق کابل‌های فیبر نوری در آب‌های جهانی انتقال داده می‌شود که از سرعت، کیفیت و امنیت بسیار مناسبی برخوردار است.

در این راستا، مدیرعامل پیشین شرکت ارتباطات زیرساخت گفته بود با تعمیر این ناحیه از کابل فیبر نوری عملا ۷۲۰ گیگ به ظرفیت اینترنت کشور اضافه شد. درباره پیچیدگی‌های این فناوری می‌توان گفت از داخل این فیبر ولتاژ عبور می‌کند و برای تعمیر آن باید ابتدا نقطه آسیب دیده شناسایی شود که چهار نقطه به همین منظور شناسایی شد و کابل در کف دریا از طریق ربات، برش خورد و به بالا کشیده شد و از طریق دستگاه‌های خاص، تخلیه بار الکتریکی انجام شد تا عمل تعمیر انجام شود.

نکته قابل توجه این است که کیفیت و دقت این تعمیر به تایید ناظران بین المللی رسید و این شرکت دانش بنیان ایرانی که این کار تعمیر را انجام داد به عنوان پیمانکار نگهداری کابل‌های دریایی خلیج فارس هم برای جام جهانی از سوی کشورهای خارجی انتخاب شد. این فناوری که در حوزه کابل کشی و تعمیر انجام شد، سالانه ۲۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی برای کشور خواهد داشت و می‌توانیم به کشورهای منطقه هم خدمت دهیم که به نوعی درآمدزایی برای کشور خواهد داشت.

در همین رابطه به تازگی ۲۷ اردیبهشت مصادف با روز ارتباطات، طرح اتصال جزایر ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ از طریق فیبر دریایی افتتاح شد. عملیات اجرایی این طرح که ۲۱ ماه به طول انجامید، با هزینه‌ای بالغ بر ۱۷۶ میلیارد تومان و جمعا به طول ۱۵۰ کیلومتر از مسیر بندر لنگه به تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی انجام و همچنین در فاز دیگری از این طرح، اتصال جزیره کیش به هندورابی بین حوضچه های جزایر کیش و هندورابی برقرار شد. 

از جمله اهداف اجرای این طرح می توان به تحقق عدالت ارتباطی، پایداری ارتباطات، برقراری ارتباط زیرساخت فناوری و توسعه شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و خودکفایی در اجرای طرح‌های فیبر دریایی با یک سوم هزینه، برقراری ارتباط پایدار زیرساختی، افزایش بیش از ۱۰ برابری سرعت، کاهش اختلال و خرابی ارتباط و رونق و شکوفایی جهت سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران‌ در این جزایر از جمله دستاوردهای اجرای این طرح است. گفته شده تا پیش از این ارتباط این جزایر به صورت رادیویی بود که به دلیل رطوبت بالا، نامساعد بودن وضعیت جوی و دمای هوا، با اختلال زیادی همراه بود که با اجرای این طرح اختلال‌ها به صفر خواهد رسید و علاوه بر عموم مردم، دستگاه‌های دولتی، فرودگاه‌ها و شبکه بانکی نیز به ارتباط پایدار، پر سرعت و باکیفیت دسترسی خواهند داشت.

در پایان این گزارش می توان به کاهش اثرات تحریم های بین المللی در زمینه ارتباطات، افزایش پایداری ارتباطات شبکه ملی اطلاعات، ایجاد توازن در شبکه انتقال کشور، توسعه شبکه انتقال با استفاده از تجهیزات تولید داخل و کاهش وابستگی خارجی به دستاوردهای مهم دیگر این پروژه اشاره کرد.