به گزارش سکان، درحالی‌که در سیاست‌های بالادستی کشور اولویت به حمل و نقل ریلی داده شده است و باید راه آهن در کشور پیشتاز توسعه بخش حمل و نقل باشد، اما مطابق آمارها دست‌کم در ۲۵ سال گذشته حمل و نقل جاده‌ای نسبت به حمل و نقل ریلی رشد ۹ برابری در کشور داشته است.
در برنامه هفتم پیشرفت اهدافی همچون افزایش سهم حمل و نقل ریلی به ۳۰ درصد و افزایش سهم آن در ترانزیت به سالیانه ۴۰ میلیون تن است. در این برنامه، تامین ۵۵۰ دستگاه لوکوموتیو دیده شده است. همچنین برای رسیدن به هدف جابه‌جایی ۳۰ درصدی بار از طریق ریل که باید در انتهای برنامه به ۱۸۰ میلیون تن برسیم، برنامه‌ریزی شده است.
آمارها حاکیست پارسال ۲۰ میلیون تن بار از کشور ترانزیت شد که سهم حمل و نقل جاده‌ای ۱۷.۶ میلیون تن و سهم حمل و نقل ریلی فقط ۲.۴ میلیون تن بود؛ به‌عبارتی حمل ریلی سهم ۱۲ درصدی در ترانزیت کشور داشت. همچنین مجموع واردات و صادرات ریلی کشور در سال گذشته رقم پنج میلیون تن بود و مطابق برنامه‌ریزی‌ها قرار است این رقم در سال جاری به هشت میلیون تن برسد.
این آمار و ارقام نشان می‌دهد که با شرایط ایده‌آل فاصله داریم، از قابلیت‌های موجود به‌خوبی استفاده نشده است و باید اقدامات جدی در راه آهن انجام شود.
کارشناسان و خبرگان امر معتقدند که دستیابی به ترانزیت ۴۰ میلیون تنی با اصلاح فرایندها، تقویت ارتباطات بین سازمانی، پرهیز از نگاه جزیره‌ای و استفاده از ظرفیت‌های موجود برای افزایش بهره‌وری، دست‌یافتنی است.
افزایش سهم ریل از ترانزیت بار، نیازمند تدوین برنامه‌ای جامع است؛ در این راستا برای جذب ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار معادل ۴۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت ریلی برنامه‌ریزی شده است که ۷۷ درصد آن در بخش ناوگان و ۲۳ درصد در بخش زیربنایی خواهد بود.
کارشناسان معتقدند برای تحقق این هدف در گام نخست باید به دنبال تغییر در اقتصاد حمل و نقل بار و مسافر در بخش ریلی باشیم که این تغییر با جذب سرمایه‌گذاران امکان‌پذیر است؛ از این رو شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران اقدام به تدوین چند بسته مشوق سرمایه‌گذاری در صنعت حمل و نقل ریلی اقدام کرده که شامل بسته افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری، بسته تامین مالی سرمایه‌گذاری و بسته مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری است.
در این زمینه، نورالله بیرانوند معاون تامین سرمایه و اقتصاد حمل و نقل راه آهن جمهوری اسلامی ایران افزود: شرکت راه آهن به فراخور اهداف برنامه هفتم پیشرفت، یک برنامه استراتژیک تعریف کرده که نیازمند تامین مالی است و پیش بینی می‌شود به بیش از ۱۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این راستا نیاز باشد.
وی گفت: این اهداف در بخش حمل و نقل بین المللی، ۴۰ میلیون تن ترانزیت برای کل کشور تعریف شده که ۳۰ درصد آن از طریق حمل و نقل ریلی خواهد بود و سهم ریل در بنادر نیز باید به ۲۵ درصد افزایش یابد.
بیرانوند خاطرنشان‌کرد: سرمایه‌گذاری ۱۷ میلیارد دلاری یاد شده در سه بخش منابع عمومی در قالب طرح‌های عمرانی و از محل تخصیص دولت، فاینانس و تامین مالی خارجی و همچنین جلب و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی برای پروژه‌های ریلی تعریف شده است که اولویت ما جذب سرمایه‌گذاری است.
وی ادامه‌داد: پیش بینی شده که بیش از یک‌سوم سرمایه‌گذاری یاد شده؛ یعنی افزون بر ۶ میلیارد دلار توسط بخش خصوصی به منظور توسعه و تقویت ناوگان، لکوموتیو، واگن‌های مسافری و باری، مراکز لجستیک و ارائه خدمات لجستیک به انجام برسد.
تعریف زیست‌بوم سرمایه‌گذاری ریلی
معاون راه آهن اظهار داشت: برای رسیدن به این هدف، یک زیست‌بوم سرمایه‌گذاری ریلی تعریف و در آن همه ذینفان و نقش آنها مشخص شد.
وی اضافه‌کرد: برای رونق بخشی به این زیست بوم و هم‌افزا کردن آن، بسته‌ای از مشوق‌های سرمایه‌گذاری تعریف شد که شامل سه بُعد اصلی است.
بیرانوند توضیح‌داد: نخستین بُعد؛ مشوق‌هایی است که موجب می‌شود نرخ بازده سرمایه‌گذاری‌ها افزایش یابد. یکی از آنها پرداخت مبالغ صرفه‌جویی در مصرف سوخت در قالب ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید است که در آن تا ۱۰۰ درصد سرمایه‌گذاری و همچنین هزینه‌های بانکی سرمایه‌گذاران بازگردانده خواهد شد و این بزرگترین مشوق سرمایه‌گذاری ما است.
وی گفت: مطابق این مشوق به ازای هر تن کیلومتر ۱.۳ سنت دلار و به ازای هر نفر کیلومتر هفت دهم سنت به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.
این مقام مسئول راه آهن افزود: بُعد دوم، «مشارکت در ریسک‌های سرمایه‌گذاران» و مدیریت آنها از طرقی همچون مشارکت در تامین تضامین و مشارکت‌های بیمه‌ای است.
وی اضافه کرد: همچنین در بُعد سوم؛ تامین مالی از طریق بورس و … به عنوان اهرم مورد استفاده قرار می‌گیرد تا بخشی از منابع مورد نیاز سرمایه‌گذاران تامین شود.
بیرانوند خاطرنشان‌کرد: امروز فضای بسیار پُرنشاطی را در موضوع سرمایه‌گذاری‌ها شاهد هستیم و به تازگی یک فراخوان سرمایه‌گذاری ناوگان به ارزش بیش از ۵۴ هزار میلیارد تومان به ما واصل شد که نشان می‌دهد جذابیت‌های ایجاد شده موثر واقع شده و ما گام‌های اولیه خوبی را برداشته‌ایم.
