براساس گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی به مجمع عمومی عادی سالانه صاحبان سهام شرکت ملی گاز ایران درباره صورت مالی این شرکت در سال 1397 که توسط حسابرسان سازمان حسابرسی در تاریخ 28 شهریورماه 1398 تهیه شده، به 20 نکته درباره عملکرد این شرکت ارائه شده است که در ادامه به برخی از موارد آنها اشاره می شود:
براساس این گزارش، با توجه به یادداشت توضیحی 6-1-4، بخشی از علی الحساب های پرداختی ارزی به شرکت نیکو جهت تسویه حساب با شرکت ترکمن گاز نزد شرکت مذکور باقی مانده و پرداخت نشده است. این در حالی است که طی سالهای 1393 لغایت پایان سال مورد گزارش بابت عدم پرداخت به موقع وجه گاز خریداری شده از شرکت ترکمن گاز طبق قرارداد، جمعا به مبلغ 345 میلیون یورو معادل 3 هزار و 359 میلیارد تومان (سال جاری مبلغ 64 میلیون یورو معادل 620 میلیارد تومان) بابت 5 درصد هزینه دیرکرد در حسابها منظور شده است.
*وضعیت نامعلوم بدهی مالیاتی 15.7 هزار میلیارد تومانی شرکت ملی گاز
در بخش دیگری از این گزارش با اشاره به یادداشت توضیحی 1-2-6 آمده است: طبق برگ‌های قطعی و تشخیص صادره، مالیات عملکرد و تکلیفی (شامل اصل و جریمه) شرکت ملی گاز ایران جهت سالهای قبل لغایت پایان سال 1396 جمعا مبلغ 15 هزار و 781 میلیارد تومان تعیین گردیده که شرکت ضمن اعتراض در خصوص برگ تشخیص های صادره، نسبت به مبالغ غیرقابل قبول مالیاتی، ذخیره در حسابها منظور نموده است. مضافا ذخیره مالیات سال مالی مورد گزارش در شرکتهای فرعی و اصلی یا براساس سود ابرازی منظور شده و یا به دلیل زیان ابرازی، ذخیره ای محاسبه و منظور نشده است. با توجه به مراتب فوق، تعیین مبلغ بدهی سالهای مذکور منوط به صدور آرای نهایی از سوی ادارات مالیاتی مربوطه می باشد.
براساس این گزارش، بشرح یادداشت های توضیحی 4-1-10 و 1-21، مانده بدهی به صندوق توسعه ملی به مبلغ 3 هزار و 789 میلیارد تومان (معادل 388.9 میلیون یورو)، بابت احتساب درصدی از ارزش خالص صادرات گاز طبیعی به موجب قوانین بودجه سنواتی می باشد که در این خصوص مبلغ 114.5 میلیون یورو اضافه برداشت بانک مرکزی در سالهای 1389 و 1390 (عمدتا ناشی از محاسبه سهم صندوق از محل صادرات LPG و تعدیل ارزش صادرات در ارتباط با رای دادگاه بوتاش ترکیه) از بدهی مذکور کسر شده که پیگیری استرداد اضافه برداشتی از طریق شعبه سوم دادسرای دیوان محاسبات کشور تاکنون منجر به نتیجه نهایی نشده است. شایان ذکر است سهم صندوق توسعه ملی طبق قانون بودجه در سال مورد گزارش معادل 32 درصد خالص ارزش صادرات گاز طبیعی بوده که مبالغ مربوطه براساس اعلام بانک مرکزی در حسابها منظور شده است.
*9.6 میلیارد متر مکعب گاز گمشده در سال 97
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: در خصوص خرید و فروش گاز تصفیه شده گروه (شرکتهای فرعی شرکت ملی گاز ایران) موضوع یادداشت های توضیحی 20 و 21، مقایسه مجموع میزان گاز خریداری شده از شرکت ملی نفت ایران بعلاوه گاز وارداتی (جمع کل میزان گاز قابل عرضه) با میزان گاز عرضه شده (فروش گاز داخلی، صادرات و گاز مصرفی پالایشگاه ها) بیانگر وجود مغایرت نامساعد به میزان 9 میلیارد و 676 میلیون متر مکعب معادل 3.9 درصد (سال مال قبلی 3.7 درصد) می باشد.
به گزارش فارس، 9 میلیارد و 676 میلیون متر مکعب در سال یعنی 26.5 میلیون متر مکعب گاز در روز. به عبارت دیگر، روزانه معادل یک فاز پارس جنوبی (25 میلیون متر مکعب در روز)، گاز گمشده داریم.
*وضعیت مبهم 74 دستگاه از منازل سازمانی شرکت های فرعی شرکت ملی گاز
براساس این گزارش، اقدامات انجام شده شرکتهای اصلی (شرکت ملی گاز ایران) و گروه (شرکت های فرعی این شرکت) در خصوص اخذ و یا انتقال اسناد مالکیت به نام شرکت مورد گزارش به تعداد 3851 قطعه و 524 هکتار از زمین ها، ایستگاه‌های تقویت فشار گاز، ساختمان های اداری و مستحدثات و همچنین تعداد 5 دستگاه آپارتمان تاکنون نتیجه نداشته است. مضافا تعداد 74 دستگاه از منازل سازمانی شرکتهای گروه در اختیار و تصرف نهادها، ارگانها و معارضین محلی می باشد و 68 قطعه از زمین های شرکت گاز استان یزد به ارزش یک ریال در دفاتر ثبت گردیده و تعداد 88 قطعه از زمین های گاز استان قم به لحاظ عدم قیمت گذاری توسط شرکت ملی گاز، فاقد مبلغ بوده که اقدام موثری جهت تعیین تکلیف آنها صورت نگرفته است.
*تخلفات قانونی شرکت ملی گاز از دیدگاه سازمان حسابرسی
براساس بخش دیگری از این گزارش، موارد عدم رعایت الزامات قانون برنامه ششم توسعه، قانون بودجه سال 1397 و سایر قوانین و مقررات توسط شرکت ملی گاز ایران در سال مورد گزارش به شرح زیر بوده است:
