به گزارش سکان نیوز، پنجمین دوره انتخابات شورایاری‌ها در حالی در 4 مرداد سال گذشته برگزار شد که مدیریت پنجم شهری برای برگزاری این انتخابات از مجلس مصوبه‌ای اخذ نکرده بود و باعث شد مشکلاتی برای برگزاری رخ دهد، اما در نهایت با دستور جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور این انتخابات در 4 مرداد در تهران برگزار شد.
اما ناصر سراج رئیس وقت سازمان بازرسی کشور نامه ای در تاریخ ۱۶ تیرماه سال گذشته به رؤسای قوای مجریه، مقننه و قضائیه و همچنین وزیر کشور ارسال کرد و برگزاری انتخابات را غیر قانونی عنوان کرد.
وی در ادامه گفته بود که به دنبال اعتراض فرماندار وقت تهران طی نامه شماره ۸۳۱۳ / ۱ / ۹۳ – ۹۳.۱۰.۲۹ نسبت به مصوبه یک‌صد و بیستمین جلسه مورخ ۱۴.۱۰-۱۳۹۳ شورای اسلامی شهر تهران در رابطه با روند تشکیل و برگزاری انتخابات شورایاری‌ها و عدم تأیید مصوبه یاد شده، در نهایت با تصویب هیأت وزیران، وزیر کشور مکلف به همکاری در برگزاری انتخابات دوره چهارم گردید.
وی در ادامه تاکید کرده بود که در تعاقب امر در سال ۱۳۹۴ موضوع برگزاری انتخابات شورایاری‌ها و تطبیق آن با قوانین و مقررات از سوی سازمان بازرسی کل کشور بررسی گردید که النهایه طی پیشنهاد‌های ختام گزارش تنظیمی اعلام شد که؛ وضع مصوبه توسط شورای اسلامی شهر تهران و همچنین اقدام به برگزاری انتخابات شورایاری، بر خلاف اصل ۱۰۰ قانون اساسی و نیز قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران محسوب می‌شود، لذا اقدام شورای اسلامی شهر تهران و هیأت محترم وزیران در وضع مصوبه مبنی بر تشکیل انجمن شورایاری محلات در تهران و برگزاری انتخابات خارج از حدود اختیارات قانونی مراجع مزبور بوده و علی‌رغم نبود صلاحیت قانون‌گذاری برای مراجع معنون، اقدامی تقنینی، قلمداد می‌شود.
با وجود اعلام شفاف سازمان بازرسی مبنی بر غیر قانونی بودن پنجمین دوره انتخابات و همچنین نامه 70 نماینده مجلس شورای اسلامی مبنی بر لغو انتخابات این کار با اصرار شورای شهری ها انجام شد.
حدود یک سال از انتخابات پنجمین دوره شورایاری ها می گذرد، خبر رسید با رای دیوان عدالت اداری انتخابات شورایاری تهران مغایر با قانون شناخته و برگزاری آن در دوره بعد منتفی شد.
در پی شکایت سازمان بازرسی با خواسته ابطال مصوبات هیأت وزیران و شورای اسلامی شهر تهران در خصوص برگزاری انتخابات شورایاری محلات شهر تهران، هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با حضور نمایندگانی از دولت و شورای اسلامی شهر تهران، شورای عالی استانها و سازمان بازرس کل کشور موضوع را مورد رسیدگی قرار داد و نهایتاً جلسه با اکثریت آرا قضات، رأی به ابطال مقررات مربوط به برگزاری انتخابات شورایاری محلات شهر تهران به علت مغایرت با قانون داد و بدین ترتیب، من بعد برگزاری انتخابات شورایاری‌ها فاقد مجوز و مبنای قانونی هستند.
با مرتضی طلایی عضو سابق شورای شهر تهران و رئیس چهارمین دوره ستاد شورایاری‌ها در این زمینه به گفت‌وگو نشستیم.
با توجه به اینکه دیوان عدالت اداری رای داده که در دوره بعد انتخابات شورایاری ها برگزار نمی شود آیا راه کاری وجود دارد که این نهاد اجتماعی به فعالیت خود ادامه دهد؟
رأی دیوان عدالت اداری یک رأی حقوقی و قانونی است و با رأی دیوان انتخاباتی دیگر برگزار نمی‌شود. پیامد اجتماعی این رای این است که دیگر نهاد مدنی شورایاری ها نمی تواند فعالیت کنند و این شورا که منتخبین مردم هستند از بین می رود.
نباید کار به دیوان عدالت اداری کشیده می شد/ در دوره های قبل هم برگزاری انتخابات مشکل داشت
البته این را هم بگویم که شهرداری تهران می‌تواند نهاد شورایاری‌ها را به مدل های مختلف نگه دارد و در جاهای دیگر از آنها استفاده کند، اما بهتر بود مسئولین فعلی شهری نمی‌گذاشتند کار به دیوان عدالت اداری کشیده شود چرا که در دوره قبل هم برگزاری انتخابات شورایاری‌ها دچار مشکل بود و ما هم از طریق گفت‌وگو با سازمان بازرسی و وزارت کشور موضوع را حل و فصل می‌کردیم.
چرا پرونده به دیوان عدالت اداری رفت؟
نماینده شورای اسلامی شهر تهران در دیوان عدالت باید دفاع می کرد
بی توجهی و غفلت‌های به موضوع شورایاری‌ها شده است. پرونده به دیوان عدالت اداری رفت و بهتر بود که قبل از آن که پرونده برود، موضوع را حل و فصل کرده و با نهادهای مربوطه صحبت می‌کردند. آنگونه که انتظار بود نماینده شورا نتواست در جلسه دیوان عدالت اداری دفاع کند.در حالی که می شد در خواست برگشت پرونده به سازمان بازرسی یا وزارت کشور شود و از صدور رای خودداری می شد و یا حداقل فرصت داده می شد پیامدهای این رای برای یک نهاد اجتماعی مناسب نبود.
مشکل برگزاری انتخابات شورایاری در دوره قبل هم بود چرا این بار کار به اینجا کشیده شد؟
ریختن اشک بعد از وقوع حادثه فایده ندارد/شورایی ها موضوع را ریشه یابی کنند
حذف شورایاری‌ها آسیب بزرگی به نهادهای مردمی وارد می‌کند و به نظر می‌رسد که متضرر می‌شویم. جا داشت بعد از اینکه دیوان رأی به ممنوعیت انتخابات شورایاری‌ها در دوره بعد داده بود، اعضای شورای اسلامی شهر تهران موضوع را آسیب‌شناسی می‌کردند و فقط در حد اظهارنظر نگه نمی‌داشتند که اظهارنظرهایشان هم ریختن اشک بعد از حادثه است و فایده‌ای ندارد.
بررسی قصور و کوتاهی/بلاتکلیفی 3 ساله شورایاری ها
شورای اسلامی شهر تهران باید موضوع را ریشه‌یابی کند و چرایی رسیدن به این نقطه را مشخص کند و اگر قصور و کوتاهی بوده، آن را بررسی کند. ستاد شورایاری‌ها سه سال است که بلاتکلیف مانده است و شورای شهر باید ریشه‌یابی کند و ببیند چرا کار به اینجا رسیده است.
چرا ستاد شورایاری‌ها در بلاتکلیفی است؟ آیا هیأت رئیسه آن به درستی تشکیل نمی‌شود؟ اعضای شورا که معتقدند این کارها انجام می شود؟
در حال حاضر رئیس ستاد شورایاری‌ها احمد مسجدجامعی عضو فعلی شورای شهر است. ایشان توضیح دهند که در این مورد چه کرده‌اند آیا به جلسات رفته‌اند یا خیر؟ آیا جلسات به درستی تشکیل شده یا خیر؟ مشکلات شورایاری‌ها را پیگیری کرده‌اند یا خیر؟ اخباری که به بنده رسیده است این است که این کارها انجام نشده است.
نقش شورای عالی استان ها در برگزاری انتخابات شورایاری ها چیست؟ چرا در ادوار مختلف به این موضوع رسیدگی نکرده اند؟
برخی افراد سال هاست که در این زمینه صحبت می‌کنند. ببینید موضوع برگزاری انتخابات شورایاری‌ها و مشکلات آن فقط مربوط به این دوره نیست در دوره‌های قبل هم بوده است. شورای عالی استانها باید موضوع را پیگیری کند و می‌تواند در حل مشکل ایفای نقش کند، اما تاکنون نقش خود را در این زمینه به درستی اجرا نکرده است.
یک طرحی شورای عالی استان ها تهیه کرد که به کمیسیون زیربنایی دولت رفت ولی کار در آنجا متوقف شد؟
طرحی آماده و در صحن شورای تصویب شد اما کار در دولت متوقف شد
حتی در همین دوره طرحی در باره شورایاری ها آماده شد و بعد از اینکه در صحن شورای عالی استانها رأی آورد به کمیسیون زیربنایی دولت برای بررسی رفت. باید موضوع را پیگیری می‌کردند که نکردند و تکلیف این موضوع در کمیسیون زیربنایی هم مشخص نشد. شورای عالی استانها اختیار دادن طرح و لایحه دارد. شورای عالی استانها در همه ادوار نتوانست این موضوع را به درستی پیگیری کند.
شورای عالی استانها جایگاه قانونی دارد ولی این کار را در ادوار گذشته انجام نداده است. بلاتکلیفی ستاد شورایای‌ها در دوره فعلی مدیریت شهری هم مزید بر علت شد تا کار به اینجا برسد. شورایاری‌ها نزد شورای اسلامی شهر تهران از اعتبار و جایگاه خوبی برخوردار نیستند و آنها خیلی جایگاهی برای این نهاد مردمی قائل نشدند.
مدت کوتاهی است که برخی از شورایاری ها برای ارائه گزارش عملکرد به شورا می آیند اما مدت ها این کار مسکوت باقی مانده بود؟
حضور شورایاری ها بعد از 3 سال در صحن شورا نوش دارو بعد از مرگ سهراب است
در دوره قبل، هر هفته از یکی از مسئولین شورایاری‌ها محلات برای ارائه گزارش به صحن علنی شورای اسلامی شهر تهران دعوت می شد اما در این دوره این اتفاق نیفتاد و در سال آخر اعضای شورا تصمیم گرفتند که هر هفته یکی از شورایاری‌ها را برای ارائه گزارش به صحن دعوت کنند و در سه سال گذشته این اقدام صورت نگرفت و حضور فعلی شورایاری‌ها هم در صحن علنی شورا نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب است.
آیا مجلس می تواند مشکل برگزاری انتخابات شورایاری ها در دوره بعد را برطرف کند؟
بله می تواند. انتظار ما از مجلس شورای اسلامی و رئیس مجلس و برخی از نمایندگان که از همکاران دوره چهارم شورای شهر تهران هستند، این است در این موضوع ورود کرده و به طور ریشه‌ای موضوع را بررسی کنند، چرا که در قانون اساسی به این موضوع اشاره شده است.
عده ای معتقدند دولت می تواند این مشکل را برطرف کند.
در گروه‌های اجتماعی اظهارنظرهای متفاوتی در خصوص ممنوعیت برگزاری انتخابات شورایاری ها شده است حتی قرار بود در یکی از کانال‌های شهری به صورت لایو در این باره صحبت شود اما به دلیل تداخل برنامه‌ها عقب افتاد.
دولت تکلیف طرح شورایاری ها که در کمیسیون زیربنایی است مشخص کند
باز شدن گره انتخابات شورایاری‌ها دراختیار دو تا سه مرجع است، یکی مجلس است که می‌تواند در قالب یک طرح ورودکرده و موضوع را جمع کنند و دوم دولتی‌ها هستند که می‌توانند تکلیف طرحی که شورای عالی استانها به کمیسیون زیر بنایی فرستاده مشخص کنند و سوم اینکه شورای عالی استانها به استناد سوابق، طرحی را تهیه و ارسال کنند و اگر نیاز به پیگیری است پیگیری‌های لازم را انجام دهند.
سازمان بازرسی پرونده را به دیوان عدالت اداری فرستاد/بهتر بود پیشگیری‌های لازم صورت می‌گرفت
باز هم تاکید می کنم در دوره‌های قبل شورای اسلامی شهر تهران هم عده ای در خصوص برگزاری انتخابات شورایاری‌ها مواردی مطرح می کردند اما ما موضوع را از طریق گفت‌وگو حل و فصل می‌کردیم و نمی‌گذاشتیم کار کش پیدا کند، بهتر بود پیشگیری‌های لازم صورت می‌گرفت تا این اتفاق رخ نمی‌داد، البته اختلاف‌هایی هم که بین مسئولین مرتبط در این باره رخ داد و باعث شد تا سازمان بازرسی ورود کرده و پرونده را به دیوان عدالت اداری ارسال کنند.
در بخشی از قانون اساسی به موضوع فعالیت شورایاری ها اشاره شده است در این باره توضیح می دهید؟
ما به دنبال دفاع از کسی نیستیم ما به دنبال توسعه نهادهای مدنی هستیم/از ظرفیت قانون اساسی استفاده کنیم
من به نکته دیگری اشاره کنم و اینکه اگر ما یک حرفی می‌زنیم برای این نیست که از یک عده‌ای دفاع کنیم ما به دنبال توسعه نهادهای مدنی هستیم و می‌خواهیم سطح مشارکت مردم در اداره جامعه را افزایش دهیم و براساس اصل 7 قانون اساسی پیش رویم. حرف ما این است که باید از ظرفیت قانون اساسی استفاده کرده و شورایاری‌ها فعال شوند و به فعلیت برسند و دوباره بتوانند به خوبی ایفای نقش کنند.
چرا تاکنون کار مردم به مردم واگذار نشده است؟
ما باید کار مردم را به مردم بسپاریم و در هیچ جایی از ساختار اداری کشور اینطور نیست که کار مردم را خود مردم انجام دهند. چرا باید دولت‌های مرکزی برای حل مسائل مشکلات محله‌ای ورود کنند. مردم خودشان می‌توانند مشکلات‌شان را حل و فصل کنند.
500 هزار نفر می تواند در اداره شهر کمک کنند
حرف ما این است که نهاد شورایاری‌ها می‌توانند براساس اصل قانون اساسی فعالیت کنند و فعالیت آنها در تمام محلات می‌تواند باعث رفع مشکلات شود و اگر این امر رخ دهد حدود 500 هزار نفر در اداره امور جاری محلات فعال هستند و این یعنی واگذاری کار مردم به مردم و در نتیجه افزایش میزان مشارکت مردم در اداره امور جامعه و دستاورد آن به حاکمیت می‌رسد که برای امورات محلی از مردم استفاده کرده و کارها به خوبی انجام شده است.
ما شورای مردم نداریم ما شورای شهرداری داریم
ما در حال حاضر در کف جامعه مردم احساس مشارکت در اداره امور جامعه را نمی‌کنند. متأسفانه همین حالا در شهرها و روستاها شورای شهر و روستا نداریم بلکه شورای شهرداری داریم و در واقع همین وضع در تمام محلات است. شورای محلات نهاد مردمی است و آنها می‌توانند به عنوان نماینده مردم رابط بین حاکمیت و مردم شوند و مسائل حاکمیت را به مردم محلات منتقل کنند.
آیا شورایاری ها در دوره های گذشته در مسایل مالی و سیاسی ورود کرده اند؟
تأکید می‌کنم که شورایاری‌ها نباید در موضوعات مالی و سیاسی ورود کنند و شورایاری یک نهاد مردمی است و باید به امورات مردم رسیدگی کنند و مشکلات را به گوش مسئولان برسانند.
وضعیت فعلی شورایاری ها چگونه است؟
شورایاری ها در امور شهر راکد هستند
براساس اطلاعاتی که به دست ما رسیده شورایاری‌ها راکد بدون فعالیت در موضوعات مدیریت شهری هستند، شاید در حوادث سیل، زلزله، کرونا بعضا فعال بودند حتی شنیدم دو نفر از شورایاری‌ها بر اثر کرونا فوت کرده است.
شورای محله بازوی خوبی برای شوراهای شهر هستند
تاکید می کنم پنج دوره انتخابات شورایاری‌ها برگزار شد و در هر دوره مشکلاتی داشتند، نهادی که در قانون اساسی به صورت رسمی وجود دارد اما کمتر به آن توجه شده است. شورای محله بازوی خوبی برای شوراهای شهر هستند اما در این دوره مدیریت شهری به آنها توجه ای نشد و این نهاد چند سالی کنار گذاشته شد.
باید از ظرفیت شورایاری‌ها در تمام ابعاد اجتماعی و فرهنگی استفاده کرد و ملاک در این زمینه مردم هستند و شورایاران باید در امورات شهری ورود کنند چرا که آنها بهتر مشکلات محلات را می دانند و در جهت رفع آن می توانند کمک کنند. باید از این نهاد مردمی حمایت کنیم و اشکالات آن را برطرف کنیم.
باید نهادهای مربوطه دست به دست هم بدهند
شورایاری یک نهاد مردمی است و باید مدیریت شهری از ظرفیت آن استفاده کند مثلا زمانی که پلیس بودم از ظرفیت مردم به عنوان همیاران پلیس استفاده کردیم. نباید کار به اینجا می رسید و مدیران باید مصلحت اندیشی کنند. شورای پنجم فرصت را از دست داد و باید نهادهای مربوطه دست به دست هم بدهند تا این مشکل برطرف شود و امیدواریم مجلس هر چه سریعتر در این موضوع ورود کند.
