یکی از موضوعات مهمی که بانک مرکزی درباره آن همواره مورد نقد یا تمجید نمایندگان مجلس و مقامات دولتی قرار می گیرد، اعطای تسهیلات تکلیفی است.
بر اساس ماده ای که هر ساله در لایحه بودجه سنواتی از سوی دولت تکرار شده و نمایندگان مجلس نیز آنرا مصوب می کنند، موضوع اجرای ماده (۱۰) «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» و همچنین حسب بند (ث) تبصره (۱۵) قانون بودجه سال ۱۴۰۴ است که بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی موظف شدند از محل منابع قرض‌الحسنه پس‌انداز و جاری شبکه بانکی مطابق دستورالعمل هایی نسبت به اعطای «تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری» اقدام کنند.
بر همین اساس افرادی که شرایط عمومی متقاضیان تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری را داشته باشند، می توانند در سال ۱۴۰۴ به ازای فرزند اول مبلغ ۴۴ میلیون تومان با دوره باز پرداخت سه سال (۳۶ ماه)، فرزند دوم مبلغ ۸۸ میلیون تومان با دوره باز پرداخت چهار سال (۴۸ ماه)، فرزند سوم مبلغ ۱۳۲ میلیون تومان با دوره باز پرداخت پنج سال (۶۰ ماه)، فرزند چهارم مبلغ ۱۶۵ میلیون تومان با دوره باز پرداخت ۶ سال (۷۲ ماه) و فرزند پنجم به بعد مبلغ ۲۲۰ میلیون تومان با دوره باز پرداخت هفت سال (۸۴ ماه) دریافت کنند.
این تسهیلات بدون الزام به سپرده گذاری و با ۶ ماه دوره تنفس برای شروع اقساط پرداخت می شود.
شبکه بانکی از ابتدای سال جاری تا ۲۹ مردادماه بیش از ۸۸.۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری به ۴۰۱ هزار نفر از متقاضیان پرداخت کرده است. مبلغ پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۶ درصد و پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری، پنج درصد رشد داشته است.
بر همین اساس در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و نیز قوانین بودجه سنواتی کل کشور، از ابتدای سال جاری تا ۲۹ مردادماه ۷۱ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به ۲۱۴ هزار نفر از متقاضیان پرداخت شده است. مبلغ پرداختی تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج توسط شبکه بانکی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶ درصد رشد داشته است.
اگر بانک ها تا ۲۵۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات تکلیفی پرداخت کنند، باز هم تا پایان سال ۲۰۰ همت برای اینکه صف های درخواست را به اتمام برسانند، فاصله دارند.
همچنین از ابتدای سال جاری تا ۲۹ مرداد ماه بیش از ۱۷.۰۱ هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه فرزند به ۱۸۷ هزار نفر از متقاضیان پرداخت شده است. مبلغ پرداختی تسهیلات قرض‌الحسنه فرزند توسط شبکه بانکی نسبت به مدت مشابه سال قبل پنج درصد رشد داشته است.
حتی در ایام جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بانک های کشور ۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات ازدواج پرداخت کردند. بر همین اساس بانک ها ۸۰ درصد سهمیه روزانه برای آنها جهت پرداخت تسهیلات تکلیفی مقرر شده بود، پرداخت کرده‌اند،.
ناگفته نماند که مجلس در سال ۱۴۰۲ ناگهان میزان پرداخت تسهیلات تکلیفی را افزایش داد و فشار مضاعفی به سیستم بانکی کشور وارد کرد به شکلی که اگر بانک ها تا ۲۵۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات تکلیفی پرداخت کنند، باز هم تا پایان سال ۲۰۰ همت برای اینکه صف های درخواست را به اتمام برسانند، فاصله دارند. پس به نظر می‌رسد که هرگز صف های وام ازدواج صفر نخواهد شد و هم اکنون ۶۰۰ هزار نفر در صف وام ازدواج قرار دارند.
هر بانک چقدر تسهیلات ازدواج پرداخت کرده است؟
بر اساس آمار اعلام شده، بانک ملی ایران به عنوان بانکی دولتی و حاکمیتی در پنج ماه نخست سال جاری ۴۳ هزار و ۷۶۲ فقره تسهیلات به ارزش ۱۴۶ هزار و ۸۴۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال و پس آن بانک ملت از ابتدای سال تا پایان مردادماه ۳۵ هزار و ۶۲۶ تسهیلات ازدواج به میزان ۱۱۹ هزار و ۲۶۲ ریال به ارزش ۲۹ هزارو ۹۱۶ میلیارد ریال پرداخت کرده است.
بانک صادرات با ۲۴ هزار و ۷۶۱ فقره به ارزش ۸۲ هزار و ۶۲۱ میلیارد ریال، بانک سپه با ۱۸ هزار و ۶۰ فقره به میزان یک‌هزار و ۵۷۷ میلیارد ریال، بانک رفاه کارگران ۱۳ هزار و ۴۱۷ فقره به ارزش ۴۴ هزار و ۸۸۲ میلیارد ریال، بانک قرض الحسنه مهر ایران هشت هزار و ۳۲۳ فقره به میزان ۲۷ هزار و ۸۵۱ میلیارد ریال و بانک شهر ۶ هزار و ۱۶۶ فقره به ارزش ۲۰ هزار و ۶۴۲ میلیارد ریال تسهیلات ازدواج پرداخت کرده اند.
همچنین بانک های کشاورزی با ۶ هزار و ۱۵۲ فقره به ارزش ۲۰ هزار و ۶۳۵ میلیارد، پست بانک چهار هزار و ۶۸۷ فقره به میزان ۱۵ هزار و ۶۵۲ میلیارد ریال، بانک پارسیان چهار هزار و ۲۳۱ فقره به ارزش ۱۴ هزار و ۸۰ میلیارد ریال، بانک مسکن با سه هزار و ۸۷۹ فقره به میزان ۱۲ هزار و ۹۶۶ میلیارد ریال و بانک سامان با سه هزار و ۳۰۴ فقره به ارزش ۱۰ هزار و ۷۶۶ میلیارد ریال تسهیلات ازدواج پرداخت کرده اند.
بانک های ملی، ملت، صادرات، سپه، رفاه بیشترین میزان پرداخت تسهیلات ازدواج را به خود اختصاص داده اند
بانک های سینا با ۲ هزار و ۳۵۷ فقره به میزان هفت هزار و ۷۵۹ ریال، پاسارگاد ۲ هزار و ۲۵۳ فقره به ارزش هفت‌هزار و ۴۸۰ میلیارد ریال، اقتصاد نوین با یک‌هزار و ۹۱۴ فقره به میزان ۶ هزار و ۳۰۸ میلیارد ریال، توسعه تعاون با یک‌هزار و ۸۲۵ فقره به ارزش ۶ هزار و ۱۱۳ میلیارد ریال، بانک گردشگری با یک‌هزار و ۷۳۲ فقره به میزان پنج هزار و ۷۱۲ میلیارد ریال، بانک کارآفرین با یک‌هزار و ۶۸۲ فقره به ارزش پنج‌هزار و ۵۴۷ میلیارد ریال و موسسه اعتباری ملل با یک‌هزار و ۴۹۱ فقره به میزان چهار هزار و ۹۸۷ میلیارد ریال تسهیلات تکلیفی ازدواج پرداخت کرده اند.
همچنین بانک آینده با یک‌هزار و ۴۳۰ فقره به ارزش چهار هزار و ۶۵۲ میلیارد ریال، خاورمیانه با یک‌هزار و ۱۱۱ فقره به میزان سه هزار و ۶۵۳ میلیارد ریال، ایران زمین با ۷۰۵ فقره به ارزش ۲ هزار و ۲۹۷ میلیارد ریال، صنعت و معدن ۵۳۰ فقره به میزان یک‌هزار و ۷۷۷ میلیارد ریال، دی با ۴۳۰ فقره به ارزش یک‌هزار و ۵۶۴ میلیارد ریال، رسالت با ۳۰۲ فقره به میزان ۹۷۸ میلیارد ریال، توسعه صادرات ۲۴۵ فقره به ارزش ۸۱۳ میلیارد ریال و در نهایت بانک مشترک ایران و ونزوئلا نیز با ۸۲ فقره به میزان ۲۸۱ میلیارد ریال تسهیلات فرزندآوری پرداخت کرده اند.
در مجموع بانک های ایرانی اعم از دولتی و خصوصی در پنج ماهه نخست سال جاری (از اول فروردین تا ۳۱ مردادماه) ۲۱۴ هزار و ۳۴۲ فقره تسهیلات ازدواج پرداخت کرده اند که افزون بر ۷۱۷ هزار و ۹۸۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال بوده است.
