به گزارش سکان به نقل از باران شمال ، استان مازندران با وجود ظرفیت‌های غنی طبیعی، اقتصادی و فرهنگی، سال‌هاست با مسائل ساختاری متعددی روبه‌روست. از چالش‌های محیط زیستی مانند تخریب جنگل‌ها، فرسایش سواحل دریای خزر و مدیریت پسماند تا مشکلات اقتصادی نظیر بیکاری جوانان، ناکارآمدی زیرساخت‌های گردشگری و کشاورزی، همگی نیازمند راهکارهای یکپارچه و اثربخش هستند. در این گزارش، به تحلیل اقدام اخیر استاندار مازندران بر اساس خبر ارسالی و تأثیر آن بر حل نظام‌مسائل استان پرداخته می‌شود.
چارچوب تحلیلی
۱. شناسایی مسئله: تمرکز بر مسائل کلیدی مازندران (محیط زیست، اقتصاد، زیرساخت، کشاورزی)
۲. اقدام استاندار: بررسی ماهیت، اهداف و سازوکار اجرایی اقدام گزارش‌شده.
۳. تحلیل اثربخشی: ارزیابی همسویی اقدام با ریشه‌های مشکلات و پوشش حوزه‌های مرتبط.
نظام‌مسائل مازندران
– محیط زیست
– تخریب جنگل‌های هیرکانی و تغییر کاربری اراضی.
– آلودگی دریای خزر و رودخانه‌ها.
– مدیریت ناکارآمد پسماند و فاضلاب.
– اقتصاد و اشتغال
– بیکاری ۲۰ درصدی جوانان (بر اساس آمار غیررسمی)
– وابستگی به اقتصاد فصلی (گردشگری و کشاورزی)
– زیرساخت‌ها
– کمبود زیرساخت‌های حمل ونقل پیشرفته برای گردشگری پایدار.
– ضعف در سیستم آبیاری مدرن در بخش کشاورزی.
– کشاورزی
– عدم تنوع محصولات و وابستگی به برنج.
– ضعف در زنجیره تأمین و بازارهای فروش.
تحلیل اقدام استاندار
با فرض اینکه اقدام گزارش‌شده متمرکز بر یکی از محورهای فوق باشد (مانند پروژه محیط زیستی، ایجاد اشتغال جوانان یا توسعه زیرساخت‌ها)، نکات کلیدی زیر قابل بررسی است:
۱. همسویی با ریشه مشکلات
– اگر اقدام استاندار به جای درمان موقت، به علل ساختاری (مانند قاچاق چوب یا نبود صنایع تبدیلی در کشاورزی) بپردازد، اثرگذاری بلندمدت خواهد داشت.
– مثال: اجرای طرح «جنگل‌داری مشارکتی» برای کاهش قاچاق چوب یا راه‌اندازی شهرک‌های صنعتی سبز برای اشتغالزایی.
۲. مقیاس و پوشش اقدام
– آیا اقدام مذکور چندبُعدی است؟ مثلاً یک پروژه محیط زیستی که همزمان اشتغال ایجاد کند (مانند اکوتوریسم پایدار).
– پروژه‌های تک‌بُعدی (مانند ساخت جاده بدون در نظر گرفتن آسیب به جنگل) ممکن است مسائل جدید ایجاد کنند.
۳. مشارکت ذی‌نفعان
– موفقیت اقدامات منوط به همکاری نهادهای محلی، سازمان‌های مردم‌نهاد و بخش خصوصی است.
– مثال: مشارکت کشاورزان در طرح‌های آبیاری نوین.
۴. تأمین منابع و نظارت
– عدم تخصیص بودجه کافی یا نظارت ضعیف، حتی بهترین طرح‌ها را با شکست مواجه می‌کند.
سناریوهای احتمالی
– سناریوی مثبت: اگر اقدام استاندار مبتنی بر مطالعات کارشناسی، دارای بودجه مشخص و ضمانت اجرایی باشد، می‌تواند به عنوان «الگویی پایلوت» برای سایر استان‌ها نیز مطرح شود.
– سناریوی محتاطانه: در صورت نادیده گرفتن پیچیدگی نظام‌مسائل (مثلاً تمرکز صرف بر گردشگری بدون حل مشکلات محیط زیستی)، اثرات کوتاه‌مدت و محدود خواهد بود.
اما توصیه‌ها
– اقدام استاندار در صورتی راهگشا خواهد بود که:
– با اولویت‌بندی مسائل همراه باشد (مانند حفظ محیط زیست به عنوان پیش‌نیاز توسعه گردشگری)
– از مشارکت جامعه محلی و نهادهای تخصصی بهره گیرد.
– همراه با سازوکار نظارتی شفاف و اصلاح‌پذیر باشد.
بنابراین استاندار باید با تدوین «سند راهبردی یکپارچه»، اقدامات جزئی را در چارچوب کلی توسعه پایدار مازندران قرار دهد.
در خاتمه باید گفت: اثربخشی اقدام استاندار مستقیماً به میزان عبور از رویکردهای مقطعی و حرکت به سمت راهکارهای نظام‌مند
