کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) هر سال در سلسله گزارش‌های «سرمایه گذاری خارجی جهان» به بررسی روند سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای مختلف می‌پردازد و طی آن آمار مربوط به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشور های جهان را منتشر می‌کند.

آنکتاد هرساله چند روز پیش از انتشار رسمی این گزارش در سطح جهان، آن را به صورت ویژه در اختیار افراد یا نهادهایی می‌گذارد و این افراد موظف هستند تا زمان انتشار رسمی جهانی از انتشار آن خودداری کنند.

* افزایش 6.18 درصدی سرمایه گذاری متسقیم خارجی در ایران در سال 2021

بر اساس گزارش «سرمایه‌گذاری خارجی جهان 2022»، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال 2021 به 1 میلیارد و 425 میلیون دلار رسیده است.

میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در  ایران در سال 2020 معادل 1 میلیارد و 342 میلیون دلار بود؛ یعنی میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در سال 2021 با افزایش (83 میلیون دلاری) 6.18 درصدی مواجه شده است.

سرمایه گذاری خارجی در ایران در سال های 2020 و 2019 و 2018 به ترتیب 11 درصد، 36.4 درصد و 30 درصد افت کرده بود.

میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایران در سال 2019 برابر با  1 میلیارد و 508 میلیون دلار ، در سال 2018 برابر با 2 میلیارد و 373 میلیون دلار در سال 2017 برابر با 5 میلیارد و 19 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2016 برابر با 3 میلیارد و 372 میلیون دلار بود.

ایران در سال 2014 بالغ بر 2 میلیارد و 105 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرده بود که این رقم در سال 2015 به 2 میلیارد و 50 میلیون دلار کاهش یافته بود.

میزان سرمایه‌ مستقیم خارجی جذب شده در سال 2013 نیز 3 میلیارد و 50 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2012 برابر با 4 میلیارد و 662 میلیون دلار برآورد شده بود.

*  سهم ایران از میزان کل جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان

بر اساس این گزارش، سال گذشته میلادی در جهان، 1.582 تریلیون دلار جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انجام شده که نسبت به سال پیش از آن، 619 میلیارد و 171 میلیون دلار بیشتر است.

سهم ایران از این میزان سرمایه گذاری در جهان 0.09 درصد است. سهم ایران در سال 2020 برابر با 0.13 درصد و در سال  2019 برابر با 0.09 درصد بود.

* نزول 8 پله ای ایران جایگاه ایران در آخرین سال دولت دوازدهم

بر اساس این گزارش، ایران در سال 2021 (1400) در جایگاه 80 در میان کشورهای مورد بررسی را به خود اختصاص داده که نسبت به گزارش سال گذشته 8 پله نزول داشته است. البته میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 2020 در بسیاری از کشورها به علت شیوع کرونا به شدت کاهش یافته است.

بر این اساس، ایران در سال 2020 (1399) در جایگاه 72 در میان کشورهای مورد بررسی قرار گرفته بود و نسبت به گزارش سال پیش از آن 6 پله صعود داشت. البته میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 2020 در بسیاری از کشورها به علت شیوع کرونا به شدت کاهش یافته بود.

ایران در سال 2019  با 23 پله نزول جایگاه 78 و در سال 2018 با 10 پله نزول جایگاه 55 را به خود اختصاص داده بود. جایگاه ایران در سال 2017 (1396) برابر با 45 بود.

* پیشی گرفتن دوباره کشورهای در حال توسعه از توسعه یافته در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی

با اینکه همیشه سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای توسعه یافته از سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای در حال توسعه بیشتر بوده است اما در سال 2020، این روند معکوس شد و در سال 2021 ادامه یافت.

سهم کشورهای در حال توسعه از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام شده در جهان در سال 2021 نزدیک به 52.87 درصد برابر با 836 میلیارد و 571 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2020 برابر با 66.3 درصد بود.

و کشورهای توسعه یافته 745 میلیارد و 739 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کردند که 47.12 درصد کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان است. این رقم در سال 2020 برابر با 31.2 درصد بود.

به نظر می رسد، آغاز شیوع کرونا در سال 2020 بر میزان جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای توسعه یافته به شدت تاثیر گذاشته است و این روند همچنان ادامه دارد.

کشورهای در حال توسعه در سال 2012 برای نخستین بار، از کشورهای توسعه یافته در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی پیشی گرفتند و این وضعیت را در سال 2014 نیز حفظ کردند. این وضعیت بار دیگر در سال 2018 اتفاق افتاد.

* سه کشور نخست جهان در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

آمریکا با 367 میلیارد و 376 میلیون دلار، چین با 180 میلیارد و 957 میلیون دلار و هنگ‌کنگ با 140 میلیارد و 696 میلیون دلار به‌ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم به لحاظ جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی قرار دارند.

* سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب‌شده برخی کشورها

میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب‌ شده توسط برخی کشورهای دیگر فرانسه حدود 14 میلیارد دلار، آلمان 31 میلیارد دلار، انگلیس 27 میلیارد و 561 میلیون دلار، کانادا 59 میلیارد و 676 میلیون دلار، ‌ ژاپن 24.6 میلیارد دلار است